فایل ویدیویی این برنامه
بسم الله الرحمن الرحیم اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم شریعتی: خانم ها و آقایان سلام وقت تان بخیر باشد انشاالله پیشاپیش حلول رمضان المبارک برای همه تون مبارک باشد خوش به حال همه اونهایی که به ماه مبارک امسال رسیدند در این شب جمعه یاد کنیم از همه پدرها و مادرها و پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها و رفقا و خواهرها و برادرها امسال به این ماه رمضان نرسیدند انشاالله همین امشب و همین ایام سر سفره امیر المومنین متنعم شوند دیگر باید دست به دعا برداریم اللهم رب شهر الرمضان الذی انزلت فیه القرآن و افترضت علی عبادک فی عصیان صلی علی محمد و آل محمد والرزقنی حج بیتک الحرام فی آله هذا و فی کل آل واقفنی تلک ذنوب فانه لایغفروا لا غیرک ایام خیلی مبارک باشد حاج آقای عاملی سلام علیکم دیگر باید بگوییم عیدتان مبارک انشاء الله
حجت الاسلام عاملی: اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم علیک السلام و رحمت الله محضر همه عزیزانم تبریک عرض می کنم از اینکه در آستانه ورود به ضیافت بزرگ الهی هستید و ضیافتی که بالاترین ظهور تکریم خدا و بالاترین ظهور ربوبیت خداست با همین ماه رمضان ما را تربیت می کند و ماه رمضان ما را حساب کرده که دعوت کرده دعیتم فیه ضیافت الله میهمان طفیلی هم نیستیم و جعلتم فیه من اهل کرامت الله ولی خدا خودش ما را تکریم کرده است تبریک عرض می کنم انشاالله لحظات خوب و نورانی داشته باشیم و توشه های روحی خوبی بگیریم و انشاالله در سرنوشت ما رقم خوبی زده بشود نوشته خوبی مشیت خوبی داشته باشیم انشاالله و جایزه ما در یوم الجایز است انشاالله بهترین جایزه باشد
شریعتی: الهی آمین و انشاالله توفیق درک شب های قدر را خداوند متعال به همه مون عنایت و مرحمت کند حالتون چطوره؟
حجت الاسلام عاملی: خدا رو شکر
شریعتی: از شما یاد گرفتیم که بر ضیافت خانه فیض نوالش منع نیست درگشا دست و صلا در داده خوان انداخته انشاالله سر این سفره بهترین برکات نصیب مردم و نازنین مان بشود قطعا قبل از ماه مبارک رمضان شنیدن از آداب ورود به این ماه و و از این که سر این سفره در این میهمانی و در این ضیافت چه کارهایی باید بکنیم که حظ و بهره مون بیشتر شود شنیدنش لطف دیگری دارد که از شنیدنش فیض خواهیم برد
حجت الاسلام عاملی: در دعای نماز شب می خوانیم اللهم ارزقنی من التجارته اعظمها فضلاً و اوسعها رزقا و خیرها لی عاقبه فانه لا خیر فی ما لا عاقبت له یعنی خدایا بهترین تجارت را برای من نصیب کن بهترین تجارت هر لحظه ما تجارت است با خدا معامله است با خدا ان الله اشتری ان الله اشتری خدا به چشم مشتری به ما نگاه می کند اما بهترین تجارت در موسم ماه مبارک رمضان هست رمضان اسم خود خداست خدا که لاحد است یعنی عنایات لاحدی خدا در این ماه ظهور پیدا می کند بالاتر از این تکریم این ماه نمی شود تصور کرد که خدا اسم خودش را برای ما گذاشته است اونهایی که ورشکسته هستند از جهت معنوی انهایی که زیان دیده هستند از جهت معنوی اونهایی که به جایی نرسیدند موسم رسیده است دریاست مجلس او دَریاب و دُر یاب هان ای زیان رسیده وقت تجارت آمد این لحظه ها بسیار لحظه های قدسی است ما اعتقاد داریم به لحظه های قدسی در این بحث من می خواهم که احتراماتی که معصومین خدا و پیغمبر ما نسبت به این ماه دارند اون احترام حرمتی که برای ما نگه داشته اند اون حرمت را عرض می کنم خدا همچین حرمتی دارد به این ماه ما چقدر باید هوای این ماه را داشته باشیم و بی ادبی نکنیم و حرمتش را نشکنیم و اولاً معصومین با این ماه صحبت کرده اند کلمات خیلی خوبی دارند در صحبت با این ماه چون این ماه شهور دارد و روز قیامت هم احتجاج می کند جلوی یک عده را می گیرند می گوید که حرمت من را شکستی پیغمبر ما سوال می کند که چرا جلوی این را گرفتی این از امت من است می گویند یا رسول الله ماه رمضان خصومت کرده با ایشان حضرت می گوید انا بریءٌ ممن قسمه رمضان من بیزارم از کسی که ماه رمضان اینطوری صحبت کند پیغمبر باید شفاعت کند ولی شد غصب و لذا روایت است که ویلٌ لمن کان شفاعه خصمائه وای بر کسی که شفاء اونهایی که در حقش باشد شفاعت کنند خصومش بشوند یک روز روزه اش را بخورد روح ایمان خدا از وجودش می گیرد بدنی که روح ایمان در اون نیست یعنی اعتقاد به مبدأ و اعتقاد به معاد و اعتقاد به ذات لایتناها در وجودش دیگر نیست این چی می شود؟ الصورت صورت انسان و قلب قلبه حیوانٍ چون ما هر چه داریم از اون ایمان داریم حالا ما بحث ها را شروع می کنیم اولا که مطلعش این باشد که پیغمبر ما وقتی ماه مبارک رمضان می رسید سه بار می گفت سبحان الله ماذا تستکملون ماذا یستکملهم عرض ما از اول تا آخر همین است سه بار می گفت سبحان الله ما ذا تستکملون به استقبال چی می روید و ماذا یستقبلکم و چه چیزی به استقبال شما می آید استفهام یعنی به کنهش دیگر نگفته کنهش را بیان نکرده یعنی قابل بیان نیست که چه سفره ای دارد باز می شود هر چه هست خداست تماماً سفره هایی دارد خود قرآن القرآن معدوه الله یعنی ادبستان از ادب گرفته شده سفره ای که باز می کنند و انسانها را به اون دعوت می کنند می گویند معدبه اصلا تمام فضیلت ماه مبارک رمضان از نزول قرآن است این که روزه می گیریم احترام به این ماه است نه اینکه چون روزه می گیریم شد ماه رمضان من شهده فالیصمه هر کس در ماه رمضان حاضر شد روزه بگیرد نه اینکه چون روزه می گیرد ماه رمضان شد ماه رمضان بنابراین اگر کسی حقیقت قرآن را بهش برسد که در شب قدر نازل شده هر لحظه اش می شود شب قدر هر لحظه اش می شود لحظات نزول قرآن قرآنی که بر قدر نزله علی قلبک نازل بشود بر قلبش
شریعتی: شبها همه قدر است اگر قدر بدانیم
حجت الاسلام عاملی: که قلب انسان بل هو آیاتٌ بینات فی صدور الذین اوتوا العلم حقیقت قرآن در سینه است خدا می گوید که اگر یک قرآنی می خواهید ولو انا قرآن سیرت به الجبال یک قرآنی می خواهد که کوهها را تکان بدهید لو قطعت به الارض طی الارض می کند او کل من موتا با مرده صحبت کنید مرده را زنده کنید این قرآن، قرآن من است همچین قدرتی در قرآن خوابیده است ظهور اراده تشریعی خداست حالا رسول خدا این با این مطلب اصحاب را متوجه می کردند که حواسشان جمع باشد لحظاتشان فرق کند در ماه رمضان همچین سفره ای از طرف خدا رسیده است صحبت هایی که کردند با ماه رمضان من چند تایش را عرض می کنم و بعد انواع احترام ها را ذکر می کنم اولش این است که امام سجاد صحبت می کند با ماه رمضان در وداع و می گوید کم من بلاء صرف بک ان منا چقدر خدا بلاها را به خاطر تو از لوح حذف کرد قرار بود بلاهای وحشتناکی سراغ خودش فرزندانش بیاید به خاطر اینکه حرمت ماه رمضان را نگه نداشت و به خاطر اینکه روزه گرفت و به خدا لبیک گفت خدا اون بلاها را دفع کرد و باز می گوید السلام علیک کم من سوءٍ ثلث بک عنها و کم خیراً افیض بک علینا چقدر بلاها به خاطر تو راهش را از ما برگرداند و چقدر خیرها که به خاطر تو به ما نازل شد می دانید که بلاهایی که خدا دفع می کند بیشتر از نعمت هایی است که به ما داده است با اینکه نعمت ها جوری است که و ان تعدوا نعمت الله لاتحصوها بلاها هم لا تحصوها بلا از اون بالاتر است بلاهایی که دفع می شود از ما بیشتر از نعمت هایی است که به ما داده است در روایت است خدا فرموده اگر شما گناه جدیدی اختراع کنید من هم بلای جدیدی اختراع می کنم انواع احترام را عرض می کنم یک حرمتی که خدا برای ماه رمضان قائل شده ثواب را مضاعف کرده یک آیه قرآن می دانید چقدر ارزش دارد الان شما یک قرآن را ختم کردید شش هزار و خورده ای قرآن با خودتان با شش هزار و ششصد چند آیه ختم قرآن از دنیا از مواضع دنیا خارج می شوی به ابدیت این چه جوش بزرگی است غوغاست و اینی که چون ماه رمضان است و گفته روزه بگیرید این هم یک تکریم است عبادات هر چه انجام بدهیم ثوابش مضاعف است شما حساب کنید که لیلۀ القدر خیرٌ من الف الشهر اگر الف شهر شما یک عبادتی را انجام بدهید چقدر اثر روحی دارد فقط ثواب نیست با لیلۀ القدر برابر می شود باز به خاطر احترامی که به ماه رمضان داشته است حضرات معصومین اونقدر از این احترامات دارند امیر المومنین شاعرش نجاشی را که می آمد محضر امیر المومنین دعوت کردند به یک خانه بالاخره گولش زدند و دهنش را زد به شراب حضرت صد شلاق زد گفت کی ها می روند شلاق من هشتاد تاست چرا صد تا زدی گفت هشتاد تا زدم به خاطر شراب و بیست تا را به خاطر اینکه حرمت این ماه را شکست
شریعتی:این قدر که این ماه محترم است گفت رمضان را تنها به کار نبرید اگر تنها به کار بردید کفاره بدهید رمضان المبارک ماه مبارک رمضان احترام این ماه
حجت الاسلام عاملی: یک عنایت بسیار بزرگ این است که خدا الان روایتش را می خوانم در اولین شب تمام میهمانان خودش را خودش تطهیر می کند در هیچ میهمانی دیده نشده است به خاطر احترام به ماه مبارک رمضان و یک نوع دیگر این است که تمام مزاحمین را به غل و زنجیر می کشد و از اول ماه مبارک رمضان شیاطین در غل و زنجیر هستند و اگر کسی گناه می کند به خاطر اینکه در گناه کردن احتیاجی به شیطان ندارد در خواب دید شیطان را که غل و زنجیرهایی دارد غل و زنجیرهای من کدام است بدون من این کار را انجام می دهید یک حرمت دیگر این است که به میهمانان مثلا بهانه و گیر بگیرد و این کار را کردی اینها نیست سلامٌ هی حتی مطلع الفجر سلامتی مطلق است در ماه رمضان اگر قرار بشود خدا مثل روزهای دیگر بگوید که نه فلان کار را کردی من هم اعتنا بهت نمی کنم دیگر فرقی ندارد این ماه با ماههای دیگر این ماه حرمت دارد پیش خدا خدا به خاطر حرمت این ماه می آید آسان می گیرد و موانعی که هست موانع را لحاظ نمی کند و تا از این سفره بهره مند بشود عادت احسان علی المسلمین و سبیلک علی المهتدین در جاهای دیگر کلاً اینطوری است ببینید در ماه رمضن چه غوغایی می شود عادت تو احسان است به مسیئین انسانی که بدی کردند طردش می کنی طرد نیست یک تکریمی که به این ماه کرده خدا ان الله امام رضا فرمود یعتب فی هذا الشهر رقام من النار حرمت شهر رمضان در این ماه اونقدر انسان ها را که مستحق قطعی آتش جهنم هستند از جهنم خلاص می کنند مقدر بوده که اگر الان بمیرد راست می رود جهنم مقدر بوده خدا می گوید پاک کنید این تقدیر و این سرنوشت را از نامه سرنوشت ایشان پاک کنید به خاطر ماه مبارک رمضان آزادش کردند ببینید این ماه چه حرمتی دارد پیش خدا چقدر عزیز است لحظاتش پیغمبر ما فرمود خدا به امت من پنج مطلب داده است در ماه مبارک رمضان به هیچ کس نداده است لم یعطیهن امت نبیٍ قلبی ام ما وحدته اولی اش چی است فانه اذا کان لیلۀ من شهر الرمضان وقتی که اولین شب ماه مبارک رمضان بشود اذا کان اول لیلۀ من شر الرمضان نظر الله عزوجل للهی خدا یک نگاهی بکند به میهمانان به طور مطلق تبعیض نیست تنی و نا تنی نیست به قول ما اذری ها اجیدهما نیست و من نظر الله الیه لم مهذبوا هر کس هم خدا نگاه کند به آسمان رود و کار آفتاب کند دیگر عذاب در زندگی اش نیست این نظر نظر صوری نیست نظر تطهیری است اولین شب همه را تطهیر کرده است صرف یک نگاه چه فایده ای دارد هر چه نگاه بکند این نگاه، نگاه عنایت است اینها را آماده می کند که فیوضات خوب نازل بشود بر زندگی اینها و بر قلب اینها خدا چند جا نگاه دارد ان الله ینظروا فی اسفار الی قلوب المتفیضین وقت سحر ثلث آخر شب هر کس بیدار باشد نگاه عنایت خدا به اون شامل می شود و حدیث است که پنج تن آل عبا به مجلس عزای امام حسین نظر می کند اینها نظر ساده نیست یعنی عنایاتش را در اون مجلس عزاست
شریعتی: این هم از اون نظرهایی است که کاری می کند کارستان
حجت الاسلام عاملی: یک احترام خداوند به ماه مبارک رمضان این است که مزاحمین را برداشته است اذا طلع حلال شهر رمضان وقتی حلال ماه رمضان طلوع کرد قلت وردت الشیاطین ورده شیاطین همه جمع می شدند مرحوم قاضی می گفت من احتیاجی ندارم به ماه نگاه کنم فضا چنان معنوی می شود من از اون فضا می فهمم که رمضان المبارک از راه رسیده آقای کربلایی می گفت من کنار آقای انصاری همدانی نشسته بودم یک آقایی سر منبر مباحث عرفانی داشت یک لحظه اونقدر به دلم چسبید و اونقدر احساب سبکی کردم فورا در همان لحظه آقای انصاریان گفت آقای کربلایی رحمت نازل شد همان سبکی در ماه رمضان است و هر گرانی و کسل خود از تن است جان ز خفت جمله در پرویدن است اذا طلع حلال شهر الرمضان خلت وردت الشیاطین و فتحت لابواب السماء یعنی باب های مختلف رحمت و ابواب الجنان یعنی باب های مختلف جنان و و اخلوا من ابواب المتفرقه که در قضیه حضرت یوسف هست خدا هم از همین ابواب تنوع عنایت تنوع عبادت روح انسان با عبادت ارتزاق پیدا می کند وقتی عبادت متنوع باشد می بینی که مسببات چقدر متنوع است با یک جامعیت روح انسانی تربیت پیدا می کند و ابواب الرحمه تمام باب های رحمت باز می شود قلقت ابواب النار ابواب نار همه بسته می شود می دانید که لها سبب ابواب من کل باب منها جزء الامت جهنم هفت باب دارد چون هر طوافی یک در جهنم را شما می بیندید ممکن است چشم یک بابی از جهنم باشد و ممکن است زبان یک بابی از جهنم باشد ممکن است دهان که می خورید با خوردن رشوه یک بابی از درهای جهنم باشد و به احترام ماه مبارک رمضان و به احترام ضیوف الرحمان شیاطین مغلول هستند و این باز یک تکریم مهمی است
شریعتی: چه کرده خدا در این ماه حاج آقا
حجت الاسلام عاملی: تماماً تکریم است این ماه یک تکریمی کرده گفته که نفس شما عبادت است نفسی که در این ماه می کشی این ماهی که درک کردی خواب عبادت است مستحب است که یک بابی است که باب استحباب قیلوله یعنی مستحب است خوابیدن و حضرت موسی ابن جعفر می فرماید قیلوا قیلوله کنید فان الله یطعم الطائمه فی منامه ان الله یطعم الطائم و یصقیه فی منامه یکی از رفقا می گفت خوابش اینطوری باشد بیداری اش چطور می شود می گفت بخوابید چون در خواب خدا مطعم شماست در خواب خدا ساقی شماست گاهی عقل انسان تعطیل می شود می آید به یک معامله ای دست می زند تماماً خسارت صبر کن شب و روز معلوم می شود می بیند چه خسارتی کرده هنوز شب است پیغمبر ما که اونقدر عطوف است هر چی گفتند نفرین کن در جنگ بدر و احد نفرین نکرد گفت ما بعثت لکن بعثت طاقیاً و رحمت من برای رحمت اومدم اما چند جا نفرین کرده اونقدر عطوف بود خدا گفت فالیجدوا فیکم ای رسول خدا یک مقدار غلظت داشته باش، اما یک جا نفرین کرده است و جبرئیل آمین گفته است. آن هم این است که خدا فرمود: خدا لعنت کند کسی که، ماه رمضان را درک کند، اما کاری نتواند بکند که گناهانش آمرزیده شود، تطهیر شود، روز ولادت مادر، از مادر… ماه رمضان برای این است که روز عید فطر، ملائکه میگویند: ؟؟؟ بالعمل، پرونده بسته شد از نو شروع کن، هر چه بود گذاشتند کنار. ؟؟؟ العمل، مدال است دیگر…
شریعتی: که رحمة للعالمین بخواهد نفرین کند، خیلی ما باید بیچاره باشیم.
حجت الاسلام عاملی: به خاطر یک ناهار! تو وقتی نمیتوانی از شکمت بگذری، از ؟؟؟ که تو آن جایی که باید ایثار بکنی، کف نفس داشته باشی، آن جا چه کار میکنی؟ وای به حال کسی که امیرالمؤمنین فرمود: به خاطر شکمش به جهنم برود. خیلی وحشتناک است! توشهای که قرار بود بگیرد از دستش رفت.
یک روایتی میخوانم انقدر ارزش دارد، پیغمبر ما فرمود: یک روزی نیست مگر اینکه یک فرشتهای ندا میکند در قبرستانها، میگوید: ای کسانی که اینجا خوابیدید، «مَنْ تَغْبِطُونَ» (مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 2، ص 363) غبطۀ چه کسی را میخورید؟ «فَيَقُولُونَ» اگر کسی گوش داشته باشد میشنود، «فَيَقُولُونَ»… مرحوم سید جمال الدین گلپایگانی میگوید: من در وادی السلام رفتم دیدم از تمام قبرها، دستهای خالی بیرون آمده، اگر چشمش باشد میبیند، گوش باشد میشنود. «مَنْ تَغْبِطُونَ» غبطۀ چه کسی را میخورید؟ «فَيَقُولُونَ أَهْلَ الْمَسَاجِدِ» غبطۀ اهل مساجد را میخوریم. «يُصَلُّونَ وَ لَا نَقْدِرُ وَ يَصُومُونَ وَ لَا نَقْدِرُ» آنها نماز میخوانند ولی ما دیگر نمیتوانیم بخوانیم. آنها روزه میگیرند، ولی ما دیگر نمیتوانیم روزه بگیریم. یعنی توشه از دست رفته است سید الشهداء به یک قصری عبور کرد، یک قصر خیلی مجلل، گفت: حضرت فرمود… این در ارشاد دیلمی است گفت: این قصر چه کسی است؟ «لِمَنْ هَذَا فَقَالُوا لِأَوْسٍ» (ارشاد القلوب الی الصواب، ج 1، ص 27) چون چشم امام است، حجابی نیست، پردهای نیست «لَوْ كُشِفَ الْغِطَاءُ مَا ازْدَدْتُ يَقِيناً» (بحار الأنوار، ج 40، ص 153) حضرت یک نگاهی به أوس در برزخ کرد، فرمود: «وَدَّ أَوْسٌ أَنَّ لَهُ فِي الْآخِرَةِ بَدَلَهُ رَغِيفاً.» اوس آرزو میکند الآن ای کاش الان به جای کاخ، به جای ویلا، که انقدر پول خرج کردم در ماه بروم، در سال یک ترکیه بروم، یک ویلایی آن جا خریدیم برای تنوع طلبی و برای چشم و هم چشمی، ای کاش به خاطر آن ویلا، یک غریف داشتم یک لواش داشتم. لواش آن جا برای خوردن نیست، آن جا که جای خوردن نیست یعنی صواب احسان یک لواش را داشتم.
شریعتی: یک نان دست کسی میدادم.
حجت الاسلام عاملی: خدا خیرتان بدهد، باز ماه رمضان بالاترین توشه را برای شما… یک آیه میشود یک قرآن، یک نماز میشود چقدر معادل هزاران هزار نماز…
شریعتی: یعنی تمام کارهایمان را، اعمالمان را، عبادتهایمان را، کارهای خیرمان را، ضرب در هزار بکنیم.
حجت الاسلام عاملی: أحسنتم. امام صادق فرمود: خدا وحی فرستاد به حضرت موسی، گفت: تو که مناجات من میآمدی، چرا چند روز است نمیآیی برای مناجات؟ گفت: «يَا رَبِّ أُجِلُّكَ عَنِ الْمُنَاجَاةِ لِخُلُوفِ» (من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 76) من به خاطر اینکه روزه گرفتم، روزه که میگیرد روزهگیر گاهی دهانش یک مقدار بویی دارد، به خاطر این بو، خجالت میکشم که خدمتت بیایم، خداوند فرمود: «يَا مُوسَى لَخُلُوفُ فَمِ الصَّائِمِ» بویی که از دهان روزهدار متصاعد میشود، «أَطْيَبُ عِنْدِي مِنْ رِيحِ الْمِسْكِ.» از بوی مسک برای من بالاتر است برای اینکه روزه گرفته است، کف نفس کرده است.
شریعتی: به خاطر من نخورده.
حجت الاسلام عاملی: امتحان کرده که یک وقتی من باید به خاطر مسائل کلان، از خوردن خودداری کنم، ریاضت داشته باشم، آیا میتوانم یا نه؟ مثل طالوت و جالوت که خواندید در قرآن، گفت: وقتی به آب رسیدید، «إِلاَّ مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً» (بقره، 249) نخورید، اگر میخوردند چه میشد؟ هیچی نمیشد، اما تمرین امساک بود.
شریعتی: کفّ نفس…
حجت الاسلام عاملی: بله، تو که روزه گرفتی درد گرسنه را احساس بکنی، روایت است یک فلسفۀ روزه گرفتن، این است که خودش را بگذارد جای کسی که شکمش خالی است. حسرت دارد به تعبیر امیرالمؤمنین برای یک پوست! امام صادق فرمود: اگر کسی در روز داغ، روزه بگیرد و تشنه شود، خدای متعال هزار فرشته را موکل میکند که بیایند چهرهاش را مسح بکنند، دست ملائکه برکت است رحمت است، تا هنگام افطار شود. هنگام افطار به او بشارت میدهند و هنگام افطار، خود خدا وارد میشود، میگوید: عبدی «مَا أَطْيَبَ رِيحَكَ وَ رَوْحَكَ» (الکافی، ج 4، ص 64) اولاً گفت: عبدی!
شریعتی: چقدر این تعبیر میچسبد.
حجت الاسلام عاملی: در معراج، خدا به پیغمبر گفت: از من چه میخواهی؟ یک حاجت مغزیه داری، گفت: به من بگو: عبدی! روزه دار به آن حال رسید، آن چیزی که پیغمبر از خدا خواست.
شریعتی: بندۀ من!
حجت الاسلام عاملی: بله، «أضیف إلی عبودتک» به من بگو بندۀ من! اگر یک بار گویی بندۀ من، رود از عرش بالا خندۀ من! به اینجا رسید، با روزه رسید. عبدی! بعد میگوید: «مَا أَطْيَبَ» صیغۀ تعجب است انسان زمانی تعجب میکند که سرّ رفتن را نمیداند. آن شعبدهباز آن کار را میکند و مردم تعجب میکنند، چون سرّش را نمیدانند، خدا که عالم سر و الخفیات است تعجب معنا ندارد. یعنی ای اهل عقل، اهل فکر، اینجا تعجب کنید! این جای تعجب است، روزه چه کار کرد؟ روزه این گونه کرد که «مَا أَطْيَبَ رِيحَكَ وَ رَوْحَكَ» خدا تعجب میکند چه بوی خوبی داری! چه روح پاکی داری! چقدر با روزه گرفتن، تطهیر شدی. خدا چه احتیاجی به روزۀ ما دارد؟ اینها همه جنبۀ مکملیت نفس دارد، مثل تزریق دارو برای بیمار است که رفته رفته از رختخواب بلند شود. ؟؟؟ بر شماست که استخوانهای شکسته درست میشود و انسان قدرت پیدا میکند که راه برود، إنی زاهد إلی ربی، ؟؟؟ بعد خدا میگوید: «مَلَائِكَتِي اشْهَدُوا أَنِّي قَدْ غَفَرْتُ لَهُ» شما شاهد باشید که من تمام گناهانش را بخشیدم. اینکه میگوید: «مَا أَطْيَبَ رِيحَكَ وَ رَوْحَكَ» آن لحظۀ تخاطب خدا با بنده است و لذا میگویند: عند الإفطار، دعا کنید. چرا؟ چون خدا شما را آن جا مخاطب قرار داده. چون در حال خطاب هست خدا زمان، زمان استجابت دعاست.
شریعتی: یک دعای مستجاب، هر کسی سر سفرۀ افطار دارد.
حجت الاسلام عاملی: بله، همینطور است. در روایت است که در لقمۀ اول افطار، باز حرمت ماه رمضان… «عند اول لقمة الإفطار لله ؟؟؟ من النار» در آن لحظه که افطار شد، خدا هزاران هزار میلیونها انسانها را، از جهنم آزاد میکند، رغاب ما همه در گروه هستیم، خدا ما را گروه گذاشته، گرو گرفته، ما که کار خوب بکنیم گرو آزاد میشود وای به حال کسی که نتواند خودش را آزاد بکند، در نتیجه گرو بسته شد، گرو که بسته شد دیگر ماند، باز شدنش دیگر نیست. در شب قدر هم، واسطه بکنید انبیاء را، آیات قرآن را، بزرگانی که در قرآن ذکر شده، همه را واسطه میکنید، یک جمله از خدا میخواهید «أَسْأَلُكَ فَكَاكَ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ» من را از جهنم آزاد کن.
شریعتی: «خَلِّصْنَا مِنَ النَّارِ يَا رَبِ» حاج آقای عاملی، یک نکتهای داخل پرانتز، من بپرسم و بعد إنشاءالله ادامه دهیم. این نکاتی که گفتید، حالا بعضی نمیتوانند به هر دلیلی، روزه بگیرند، پیرمرد هستند، پیرزن هستند، مریض هستند، عذر دارند از برکات این ماه که میتوانند استفاده کنند و اینها شامل حال… یعنی آنها که نباید الآن غصه بخورند و حسرت بخورند که وای چرا ما نمیتوانیم روزه بگیریم.
حجت الاسلام عاملی: در روایت هست کسی که در جوانی کارهای خیری انجام میداد، وقتی سنش بالا رفته، دیگر نمیتواند خدای متعال، دستور میدهد میگوید: ثواب همان کارها را بنویسید. این از نهایت لطف خدا به انسان هست. حتی وقتی مؤمن از دنیا میرود، این ملائکه میگویند: ملائکه موکل هستند میگویند: خدایا بندۀ تو از دنیا رفت، ما چه کار کنیم؟ خدا میگوید: تا روز قیامت، سر خاکش باشید شما ذکر بگویید، من به نامۀ عمل این آقا بنویسم.
شریعتی: ای جانم! به به!
حجت الاسلام عاملی: همهاش لطف! حالا این «مَا أَطْيَبَ رِيحَكَ وَ رَوْحَكَ» وقتی که بتواند انقدر تأثیر داشته باشد در طهارت روح انسان، روزه، پس میتواند تأثیر داشته باشد، در طهارت جامعۀ ما، این عبادات باید ظهور اجتماعی داشته باشد، اثرش را در رفتاهرای اجتماعی ما بگذارد، کسی که روزه بگیرد، اما رفتارش، همان رفتار قبل ماه مبارک رمضان باشد، این روزه گرفته است، روزه گرفتن برای این است که «لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ» (بقره، 21) روح شما قدرت پیدا کند، قبل از ماه مبارک رمضان، نعوذ بالله اهل رشوه بود، الآن اینطور نیست. قبل از ماه مبارک، غیبت میکرد الآن اینطور نیست بیحساب حرف میزد اینطور نیست. این باید درست شود مشکلاتی که در جامعه هست، تفسیر که ما میگوییم، تفسیر نباید در مسجد باشد، ما انقلاب کردیم که تفسیر قرآن را از مسجد خارج کنیم، قرآن خودش را در بازار نشان دهد، در سیاست نشان دهد، در رفتارهای اجتماعی نشان دهد. به تعبیر مقام معظم رهبری ما با آیات قرآن، زندگی بکنیم. لحظه به لحظه با قرآن با یکدیگر حرف بزنیم، یک کسی حرف خوب نمیزند بگوید: «وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً» (بقره، 83) یک کسی عصبانی است بگو: «وَ إِذا ما غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ» (شوری، 37) کسی نمیگوید که این احتیاج به عفو شما دارد، «يَسْئَلُونَكَ ما ذا يُنْفِقُونَ» (بقره، 219) تمام زندگی ما، اگر بخواهیم جمع کنیم، آیات محاورهای را، اینها را میشود با همین جمله، بالأخره زندگی را تنظیم کرد. که قصۀ حضرت فضه را شنیدید که در حج، گم شده بود یک شخصی پیدایش کرد، میخواست به مکه بیاورد، هر چه سؤال میکرد با قرآن جواب میداد. آخر سر گفت: تو که هستی؟ گفت: «لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْياءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ» (مائده، 101) سؤال نکن از چیزی که اگر بیایی بفهمی، ناراحت میشوی، خدا میگوید: از آنها سؤال نکنید!
حالا ماه مبارک رمضان، باید اهتمام به مفاهیم قرآنی باشد و مفاهیم قرآنی، به خاطر اینکه عظمت ماه مبارک رمضان به قرآن است. در هر ماه، در هر شبی، در مساجد یک جزء قرآن ختم شود، در روز قیامت هم خدا میگوید: «اقْرَأْ وَ ارْقَأْ» بخوان و بالا برو. یعنی به تعداد آیات قرآن، آخرت، بهشت، رتبه دارد منزلت دارد. «اقْرَأْ وَ ارْقَأْ» این قرائت، قرائت لفظی نیست، دارایی است نه دانایی. یعنی مفاهیم قرآنی…
شریعتی: یعنی با قرآن زندگی کردن است.
حجت الاسلام عاملی: بله، یعنی یک جایی که قرآن صحبت کرده از یک مفهوم بسیار قدسی، مثل صلۀ رحم، مثل حرمت به والدین، مثل وعدۀ به وفا، وعدۀ به وعد. در یک جایی صحبت کرده است که راجع به ایتام، کافل باشید با اینها وقتی که انسان، قرآن را معامله کرده در روایت هست که هر چقدر به قرآن عمل کردی، قرآن را خواندی و الا «فلست تقرأه» و الا اصلاً قرآن را نخواندی. قرآن را که میخوانی، یک تدبری داشته باشیم خدا مدام میگوید: تدبر، تدبر، معلوم میشود عمقی دارد که خود خدا میفهمد. مدام که به آخرش میروی، میبینی که چه اسراری، چرا این کلمه را انتخاب کرده، چرا این مفهوم را انتخاب کرده.
شریعتی: یعنی اگر به این قرائت، به این خواندنت عمل کردی، قرآن را خواندی…
حجت الاسلام عاملی: قرآن را خواندی و الا «فلست تقرأ» عین عبارت است که…
شریعتی: و این خواندن است که آن جا تو را بالا میبرد.
حجت الاسلام عاملی: و حرماتش را احترام گذاشتی. گفته است حجاب، حجاب را احترام گذاشتی. اگر احترام نگذاشتی، قرآن را پایمال کردی. یک کشیشی قرآن را آتش زد، یادتان هست یک زمانی، قرآن را آتش زدند فقط آن طور نیست همینطوری ظاهری، آتش بزنند. در روز عاشورا، امام حسین این آیه را خواند، «الَّذِينَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضِينَ» (حجر، 91) شما قرآن را تکه تکه کردید، چون قرآن را تقطیع کردید امام کش شدید.
یک نکتهای را عرض کنم، خدای متعال برای اینکه تربیت انسان، تربیت خاصی باشد، انواع عبادات را برای ما یا واجب کرده یا به صورت استحبابی، تأکید کرده است. ببینید روزه یک اثری دارد، نماز صحبت با خدا، یک اثری دارد. خدا با ما صحبت کند، در قرآن، یک اثری دارد. صدقه یک اثر دیگری دارد. حج یک اثر دیگری دارد نماز جمعه که شما میروید، یک اثر دیگری دارد. نماز عید بروید یک اثر دیگری دارد. رد بکنید یک دانهای از حرام به بیت المال، آن یک اثر دیگری دارد، نماز شب یک اثر دیگری دارد. چرا این تنوع درست شده است؟ چرا اسامی خدا هزار و یک اسم دارد؟ شما با هر اسمی، یک ارتزاق خاصی دارید. غوغا کرده سیستم تربیتی دین، هارنی کورمن میگوید: من عاشقم به اینکه در اسلام، برای خدا این همه اسم هست. با هر اسم خاصی، که روح انسان احتیاج دارد، نیاز دارد که از آن سیراب شود با آن اسم، خدا را نجوا میکنی. این تنوع عبادات، مستحباتی که بگویم، انقدر مستحبات داریم این مستحبات… مثلاً پیغمبر ما فرمود: هم چنان که خدا میخواهد به واجباتش عمل شود، من هم میخواهم به سنتم عمل شود.
علامه طباطبایی یک غذای خاصی را گفته که حاضر کنند، گفته: من میخواهم به تمام سنت پیغمبر عمل کنم، فقط این غذا مانده، همان غذا را از آن استفاده کنم، تا عمل کنم به سنت پیغمبر و سنن النبی را وقتی که جمع کرد، از بحار و از کتابهای مفصل، واقعاً یک کتاب بسیار خوبی است که در هر خانه باید باشد، سنن النبی علامه طباطبایی. این سنتها، روح انسانی ارتزاق میکند. شما از هر عملی که انجام میدهید، آن را میسازید آن هم شما را میسازد. خدا میگوید: «لَها ما كَسَبَتْ» (بقره، 134) نمیگوید: لها ما عملت، یعنی اگر غیبت کردی، غیبت این طرف رفت شما این طرف رفتید، این گونه نیست. یک چیزی کسب کردید کسی غیبت کرد محضر جواد ملکی تبریزی، گفت: مرا چهل روز مرا به زحمت انداختی. کسی غیبت کرد، محضر امام سجاد گفت: ؟؟؟ امام هست! میگوید: مرا به زحمت انداختی.
ماه مبارک رمضان، یک غیبت، واویلا و وامصیبتا، یک حرف شخصی… به منزل اول رسید.
شریعتی: یعنی همان گونه که خیرات ما به توان میرسد، بدیهای ما هم از این طرف، ما را به عقب میاندازد.
حجت الاسلام عاملی: همینطور است. اولاً این تنوعها که هست، ما باید از این تنوعها استفاده کرد، نماز جمعه که میروید، نماز جمعه تأثیر خاصی روی انسان میگذارد. در روایت هست انسانهایی که دور خدا جمع میشوند در مجلس، با آن معنای خاصش، جایگاه هر کسی را نماز جمعه تعیین میکند. ؟؟؟ الناس در آخرت، «یجل الناس من الله یوم القیامه علی قبر رواحه من الجمعه» آن درست میکند.
شریعتی: چقدر نماز جمعه رفتن…
حجت الاسلام عاملی: این پولی که الآن از آن گذشتی، که گذشتنش خیلی سخت است، با مخالفت نفس کردی، آقای مشکینی میگفت: هر مخالفت نفس، یک مرتبه است برای روح انسان، یک مقام است برای روح انسان. اینکه مهارت نفس کردی، شریک کردی در زندگی خودت، در سفرۀ خودت دیگران را، یکه و خوار نشدی، یعنی اثر خاصی در روح شما دارد. اگر یک گرفتاری پیش آمد، گفت: خدا چک سفید داده، جزع و فزع بکنم، چک سفید از دستم میرود تسلیم شدی، گفتی: «أسلمت لک یا رب العالمین، أنعمت لک یا رب العالمین، تضرعت الیک یا رب العالمین، هدت الیک یا رب العالمین» این انقدر تأثیر روحی در انسان دارد، اینها انسان را درست میکند.
یک دعای نفیسی من خواندم، یک وقتی از رسول خدا میگوید: اسلمت نفسی، خدایا «اللَّهُمَ أَسْلَمْتُ نَفْسِي إِلَيْكَ وَ وَجَّهْتُ وَجْهِي إِلَيْكَ وَ فَوَّضْتُ أَمْرِي إِلَيْكَ وَ أَلْجَأْتُ ظَهْرِي إِلَيْكَ» اولش این است که خدایا صورتم را به طرف تو گرفتم و اولاً «أَسْلَمْتُ نَفْسِي إِلَيْكَ» خودم را تسلیم تو کردم، من مال تو هستم! خدا میگوید: من مال تو، تو هم مال من «كُنْ لي أَكُنْ لك» (الغارات، ج 2، ص 929) من مال تو، تو مال من. شما هم بگویید: «أَسْلَمْتُ نَفْسِي إِلَيْكَ وَ وَجَّهْتُ وَجْهِي إِلَيْكَ»
شریعتی: رویم به سمت تو!
حجت الاسلام عاملی: «وَ فَوَّضْتُ أَمْرِي إِلَيْكَ» کارهایم را هم با تو محکم کردم. «وَ أَلْجَأْتُ ظَهْرِي إِلَيْكَ» من پشتم باید یک تکیهگاه داشته باشد، پشتم هم به تو گرم است، تو تکیهگاه من هستی. «آمَنْتُ بِكِتَابِكَ الَّذِي أَنْزَلْتَ وَ بِرَسُولِكَ الَّذِي أَرْسَلْتَ» کتابی که نازل کردی، مؤمن هستم به تمام آیاتش عمل میکنم و پیغمبری که فرستادی، به او ایمان دارم. اینجا هم همینطور است. این وقتی شما ذکر و مصیبتی را تسلیم شدی میدانی گاهی از نماز بالاتر است ثوابش، اثر روحیاش برای شما؟ چرا خدا چک سفید داده است؟ صرفاً برای ثوابش است؟ این اثر روحی دارد. یا در نماز شب میگوید: «فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ» (سجده، 17) دیگر هیچ کسی نمیداند که چه آماده کردند برای نماز شب، اول خدا از بهشت صحبت میکند، میگوید: «وَ لَدَيْنا مَزِيدٌ» (ق، 35) علامه طباطبایی میگوید: این «لَدَيْنا مَزِيدٌ» نشان میدهد یک چیزهایی هست که آن جا قابل گفتن نیست، مقاماتی است که قابل گفتن نیست، با چه درست میشود؟ با روزه گرفتن، روزه گرفتید، ده ساعت، ده ساعت چقدر است؟ که تمرین کردید…
شریعتی: الان که اینطرف میآییم راحتتر میشود در واقع.
حجت الاسلام عاملی: بله، آخرین حرفم این باشد که امیرالمؤمنین وقتی بیست و پنج سال خانهنشین شد، کلمۀ خانه نشین خوب نیست، خانه ننشست به تعبیر آقای میانجی شد رفیق بیل و کلنگ.. کار کرد، حتی در حالی که کار میکرد، اشک میریخت. یعنی عرفان هم معنایش این نیست که یک گوشه بنشینی بگویی: یا هو، یا هو، یا من لیس الا هو. رفت رفیق بیل و کلنگ شد، تمام چاه میکند، آب که میرسید وقف میکرد. باز چاه میکند به آب که میرسید وقف میکرد. هر چاهی هم دهها خانواده را تأمین میکرد. حتی در کوفه، از غذای کوفیان نمیخورید، از غلات مدینه می آوردند از آن که خودش با دسترنج خودش تهیه کرده بود. خادمش میگوید: عرق میریخت یک وقتی، مدام بیل زد بیل زد، به آب نرسید. نشست غذایش را بخورد، غذایش را آوردند کدوی آب پز بود. دیدم زیر لب یک چیزی میگوید، نگاه کردم چه میگوید، گفت: خدا لعنت کند کسی را که به خاطر شکمش به جهنم برود.
شریعتی: چه جالب! بله.
حجت الاسلام عاملی: رسول خدا به دو مسیحی، دعوت به اسلام کرد، انقدر خوب صحبت کرد که مسلمان شوند، گفتند: آقا جان ما معذوریم، بلند شدند رفتند. حضرت فرمود: ایراد از من نبود، ایراد از اینها بود، اینها فکر کردند اگر مسلمان شوند، نمیتوانند از شراب و از گوشت خوک استفاده کنند، دیگر من چه عرض کنم؟
شریعتی: خیلی خوب. اندرون از طعام خالی دار/ تا در آن نور معرفت بینی. إنشاءالله که فرصت ماه مبارک رمضان، با تمام برکاتی که حاج آقای عاملی فرمودند، بر همۀ ما مبارک باشد إنشاءالله این فرصت را قدر بدانیم و از فیوضات این ماه، إنشاءالله همۀ ما بهرهمند شویم. نفعهای دیگر بیامد هوش باش. آیات را بشنویم صفحۀ سیصد و پنجاه و هفت را دوستانم تلاوت خواهند کرد آیات نورانی سورۀ مبارکۀ نور را به اتفاق خواهیم شنید و بعد از تلاوت إنشاءالله در لحظات و دقایق پایانی، همراه شما هستیم و در کنار شما. بفرمایید خواهش میکنم. صفحه357 قرآن کریم
اللهم صلّ علی محمداً و آل محمد و عجل فرجهم. خیلی خوشحالیم که در کنار شما هستیم، همراه شما هستیم به همۀ شنوندههای رادیو معارف، بینندههای شبکۀ افق که تکرار برنامه را میبینند هم سلام میکنم و عزیزانمان در شبکۀ جهانی ولایت و هر کسی در هر کجایی که همراه ماست. برای مشارکت در قربانی ماه مبارک رمضان، دعوتید و خوش به حال همۀ کسانی که پیشتاز هستند، اهل سرعت هستند، اهل سبقت هستند، هم میتوانید به زیر نویسها دقت کنید و هم میتوانید به کانال ما مراجعه کنید برای اطلاع از نحوۀ مشارکت، اگر به هر دلیلی موفق نشدید، عدد چهارده را به بیست هزار، سیصد و سه، پیامک کنید حالا که کارهایمان در ایام ماه مبارک رمضان و عبادتمان و کارهای خیرمان، به توان میرسد ثوابش مضاعف میشود، مشارکت در قربانی این ماه، حتماً لطف دیگری دارد إنشاءالله خداوند به بهترین وجه، از همۀ شما قبول کند. حاج آقای عاملی اشارۀ قرآنی و إنشاءالله خداحافظی کنیم.
حجت الاسلام عاملی: بسم الله الرحمن الرحیم آیۀ پنجاه و پنج «وَعَدَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ…» هر کجا که خدا بگوید: وعد، این اشاره به سنت آفرینش است. سنتهای آفرینش هم تخلف ناپذیر است. خدای متعال بارها گفته است که وعدۀ من، تخلف پذیر نیست «وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ قيلاً» (نساء، 122) و یک جایی گفته: «وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ حَدِيثاً» (نساء، 87) یک جایی فرموده: «و من اصدق من الله قولا» یعنی هر وعدهای دادم، مثلاً گفتم: «إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَ يُثَبِّتْ أَقْدامَكُمْ» (محمد، 7) این تخلف ناپذیر است قطعاً خدا این کار را انجام میدهد.
این آیه، اشاره است به ظهور حضرت ولی عصر، آیاتی در قرآن داریم که محقق نشده مثل «لِيَميزَ اللَّهُ الْخَبيثَ مِنَ الطَّيِّبِ» (انفال، 37) یک تمییز کلی در دنیا باید صورت بگیرد، خبیث را از شکم طیب، خدا بیرون بیاورد. امیرالمؤمنین فرمود: این هنوز محقق نشده، در زمان فرزندم مهدی، محقق میشود. هر چه ناپاکی و خبث هست در کرۀ زمین، همه تطهیر شود که دنیا میشود بهشت. و یک آیه که «هُوَ الَّذي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ» (توبه، 33) که این هم باز هنوز محقق نشده که خدای متعال، پیغمبرش را فرستاده که این را قالب میکند بر تمام دینها، کرۀ زمین یک دین واحد پیدا میکند این هم باز محقق نشده، زمان حضرت ولی عصر، اینها همه، وعدههای خداست، وعده تخلف ناپذیر است اینجا هم میگوید: من وعده دادم به مؤمنین، کسانی که عمل صالح دارند، که زمین در اختیار آنها قرار میگیرد و دین حق، حاکم میشود خوفشان از بین میرود، امنیت حاکم میشود، توحید همه جا را میگیرد، این آیه، اشاره است به ظهور حضرت ولیعصر و اشاره است به گمشدههای بشریت. به آرزوهای بشریت، آرزوی بشریت، همین عدالت است، همین امنیت است، امنیت برای همه نه امنیت برای قلدرها و پولدارها. و لذا امام زمان، یک اسمش آرزو است «أَنْتَ أُمْنِيَّةُ شَائِقٍ يَتَمَنَّى مِنْ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ ذَكَرَا فَحَنَّا» (بحار الأنوار، ج 99، ص 108) آرزوهای مقدس انسانها… در زمین، انسانها هفت ارزوی مقدس دارند، من در یک مقاله نوشتم چاپ شده، هر هفت تا، با دست مبارک حضرت ولیعصر، محقق میشود.
شریعتی: خیلی ممنون و متشکر از شما، حاج آقای عاملی و خیلی ممنون از لطف و عنایت و مرحمت شما، هر پنجنشبه که ما خدمت حاج آقا هستیم، یک دعای جدید یاد میگیریم و دوست دارم و در کانال میگذارند، و خیلی هم الحمدلله مورد استقبال قرار گرفته، این دعا را هم بشنویم و إنشاءالله خداحافظی کنیم.
حجت الاسلام عاملی: آقا رسول الله فرمود: «أتحبون عن تجتهدوا فی الدعاء» میخواهید خیلی خیلی خیلی دعا کنید، خودتان را به زحمت نیاندازید، یک جملهای میگویم، جای اجتهاد، تلاش در دعا را برای شما میگوید آن هم این است که بگویید: «اللهم اعنا» ما را کمک کن، «علی شکرک و ذکرک و حسن عبادتک» تمام! «اللهم أعنا علی شکرک و ذکرک و حسن عبادتک» یعنی این سه تا بیاید، هر چه در دعاها میخواستی از خدا بگیری، گرفتی. شریعتی: چقدر خوب! شکر و ذکر و حسن عبادت. خیلی از شما ممنون و متشکر هستم. ای کاش ببینیم همه ماه نهان را/ همراه طلوع تو شروع رمضان را/ با تلخی اشک غمت افطار نمودیم/ از مأذنه هر بار شنیدیم اذان را/ چندیست که چشمان زمین بیتو ندیده است/ از باد صبا آن نفس مشک فشان را. حالا همۀ ما در آستانۀ حلول ماه مبارک رمضان، برای آمدن شما، که آقای سفرههای افطار و سحری هستید، دعا میکنیم و الآن هم برای سلامت و عافیت شما. تا سلامی دوباره و دیداری دوباره. خیلی ممنون و متشکرم حاج آقای عاملی از شما.