تغییر سایز-+=

سمت خدا | آثار تسلیم و عصیان در برابر پرودگار

شریعتی: «بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم» «اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم». «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلاَیَهِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهِ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ». ماه، ماه ولایت است، روز امامت است، روز مباهله را پشت سر گذاشتیم و همچنان در حال و هوای عشق و محبت به امیرالمومنین نفس می کشیم. خانم‌ها آقایان سلام. به سمت خدای امروز خیلی خیلی خوش آمدید. چقدر خوشحالیم که با احترام باافتخار همراه شما هستیم. ان شاءالله آخر هفته ی خوبی را تجربه کنید. و ان شاءالله بهترین ها در زیر نام و سایه ی امیرالمومنین نصیب‌تان شود. حاج آقای عاملی سلام علیکم و رحمه الله. خیلی خیلی خوش آمدید.

حجت الاسلام عاملی: و علیکم السلام و رحمه الله. بسیار خوشحالم از این که توفیق عرض ادب به ساحت قدسی قرآن عظیم، اهل بیت علیهم السلام، سخنان آن بزرگان توفیق حاصل شده است. مخصوصاً در محضر ملت بزرگ. حضرات معصومین فرمودند: «شیعَتُنا اَهلُ الفَتحِ وَ الظَفَر» شیعیان ما اهل فتح و ظفر هستند. دعای من این است که خداوند متعال با عنایات خاصه خودش همه ی  ما را اهل فتح و ظفر برای توفیقات بزرگ قرار بدهد. با عنایات خاصه خودش با ما معامله کند. با توشه ی بزرگی ان شاءالله در سال‌های ابدیت ظاهر شویم. و هیچ وقت برای حسنات این عالم، در آن عالم حسرت نداشته باشیم. و خدای متعال عالی ترین مراحل عبودیت و معرفت را نصیب همه ی  عزیزان مخصوصاً بینندگان مکرم و معظم مرحمت بفرماید.
شریعتی: ان شاءالله. حالتان چطور است؟
حجت الاسلام عاملی: الحمدلله. خداراشکر.
شریعتی: خدا ان شاءالله شما را برای ما حفظ کند.  ما یک بحثی را راجع به انقیاد داشتیم و نکته های نابی که در جلسات گذشته شنیدیم. این بحث را در جلسات آینده ان شاءالله ادامه خواهیم داد. هفته قبل عید بزرگ غدیر بود، راجع به غدیر و امیرالمومنین صحبت کردند. دوستانی که مباحث ایشان را دنبال می کنند ان شاءالله امروز ادامه فرمایشات آن مباحث را با دل و جان خواهیم شنید.
حجت الاسلام عاملی: «بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم». گفتیم پله ی اول سلوک عبارت است از انقیاد در برابر حق. انقیاد یعنی تسلیم. اصلاً اسلام یعنی تسلیم. یعنی گرفتاری ها که پیدا می شود هم از نظر تکوین و هم از نظر تشریح تمام احکامی که خدای متعال نازل کرده است انسان در برابر آن تسلیم است. چقدر عالی است که مخصوصاً در سختی ها، انسان یک جمله به خدا بگوید: «أَسلَمتُ لَکَ رَبَّ العالَمین». این جمله یک عالم ارزش دارد. اسلام را هم از همین اشتقاق کردند. کلمه مسلمان هم که تسمیه ما توسط پدر ما حضرت ابراهیم است، آن هم همینطور. «أَجعَلنا مُسلِمینَ لَکَ». که قرآن این گونه نیست که بگوید خوشم می آید، دلم می خواهد. تسلیم هستم. تشفی خاطر داشت باشد، انتخاب داشته باشد. تمام انبیاء هم حرفشان این بوده: «کُلَّمَا جاءَهُم رَسولُ بَمَا لَا تَهوَی أَنفُسُهُم» یعنی هوی و هوس در کارشان نباشد. اگر این گونه نباشد می شود نقار. نقار یعنی دعوا. یعنی جنگ با خدا. با یک دستش هدیه بدهد، با یک دستش با خدا جنگ کند، این نمی شود. ناموس خدا، احکام خدا است. احکام خدا را زیر پا بگذارد، آیات قرآن را زیر پا بگذارد، بعد بگوید که دستور بدهید که روی این قبرها اسم خدا یا آیات خدا را ننویسند که زیر پا نماند. در حالی که خودش زیر پا گذاشته است. آیاتی را که خدای متعال به درستی به صداقت و عدالت، «أن تُؤَدُّوا الاَمانتِ اِلی اَهلِها»، عفت دعوت کرده است. در میان این چموشی ها در برابر ذات لایتنهی، ما این بحث را داریم که کدام یک از عصیان ها در برابر خدا سخت است. یک سوال، بالاترین اثر عصیان در برابر خدا چیست؟ یعنی قرآنی که داریم آثاری دارد، این آثار را مفصل بحث می کنیم و بسیار بسیار شنیدنی است. همه باید این ها را از هر طریقی شد بشنوند. اما چه اثری از تمام آثار بالاتر است؟ ذرات عالم شعور دارند، فهم دارند و تمام فعالیت‌های ما در ذرات بازخورد دارد. این عالم بی شعور نیست. حالا عکس العمل‌هایی که در این عالم است بالاترین اثر سوء برای گناه چیست؟ هر کسی یک نظریه گفته است. من از امروز یک چند جلسه این را بحث کنم که بدترین،شوم‌ترین و طاقت فرساترین، آن که نمی شود طاقتش را داشت، اثر گناه چیست. وقتی که کسی در برابر خدا، اراده ی خالق این نظام، چموشی کرده است و از «کُلُّ في فَلَکِ یَسبَحُون» خارج شده است.
شریعتی: من یکی، تو هم یکی.
حجت الاسلام عاملی: بله. «مَن یَعمَلَ سُوءًا یُجزَ بِهِ» خدا استثناء بردار نیست. با هیچ کس هم قوم و خویشی ندارد. «مَن یَعمَلَ سُوءًا یُجزَ بِهِ». حضرت اسماعیل به پدر بزرگوارشان امام صادق گفتند: «ما مُذنِبینَ» ما اهل بیت اگر گناه کنیم چه می شود. خیال می کرد که ما اهل بیت هستیم و «کَذا کذا». در حالی که درگاه خدا، محاکمه و محاسبه ی خدا این حرف‌ها را نمی پذیرد. حضرت فرمود: «لَیسَ بِأَمانِیَّکُم وَ لَا أمَانِيِّ أهلِ الکِتَاب». با آرزو کار درست نمی شود. با آرزوی شما اهل کتاب درست نمی شود. من جزو الفاظ عموم است. «مَن یَعمَلَ سُوءًا یُجزَ بِهِ». تمام، استثناء ندارد. هر کس خلاف کند حتماً بازخوردش را می بیند. یک نظریه ی عجیبی دارند که بدترین اثر گناه بعد از مرگ مشخص می شود. گناه خیلی آثار دارد، در دنیا، در آخرت. همه ی این ها را جمع کنید، بدترین و وحشتاک‌ترینش بعد از مرگ معلوم می شود. علت این است که بعد از مرگ پرده ها کنار می رود. آن وقت جایگاه ذات لاینتهی دارد، آن مقداری که در وسع فهم انسان است، با حقیقت این عالم، با باطن این آفرینش، با ملکوت این عالم، با ملکوت جنایتی که کرده است، آشنا می شود. آن زمان بعد از مرگ عظمت خدا که برایش معلوم می شود، بدترین اثر آن اثر است. آن جا متوجه می شود که من در برابر چه ذات لاتنهی هتاکی کردم. گریه می کند اما «دَمَعَت عَیناهُ دَما وَ قیحا». همین مسئله برای ما کافی است که گریه می کنند اما دیگر اشک نیست.
شریعتی: خون است.
حجت الاسلام عاملی: خون است. «دَمَعَت عَیناهُ دَما وَ قیحا». چرک است، خون است. می گوید ای وای من چه کار کردم. ادب عبودیت در این عالم نماز بوده، من بی ادبی کردم، اصلاً نماز نخواندم. حیای در برابر ذات لاینتهی ادب این عالم بود. من بی حیای کردم. پیغمبر ما آمد دید خادمش بی حیایی کرده، گفت برو دیگر من احتیاجی به چوپانی تو ندارم. گفت چرا. فرمود «لا نَستَخدِمُ مَن لَا یَتَأَدَّبُ مَعَ الله» کسی که ادب با خدا ندارد من این را استخدام نمی کنم. تمام ذرات عالم دعوتشان دعوت به ادب، حیا، خضوع است. «اللهُمَّ إنِّي أسأَلُکَ خُشوعَ الایمانِ قَبلَ خُشُوعِ الذُّلِّ فِي النّارِ». چه دعای خوبی است. خدایا من از تو می خواهم خشوع ایمان را داشته باشم این جا، قبل از این که خشوع آتش را داشته باشم در آخرت.
شریعتی: با عشق و محبت تو سر به زیر بشوم.
حجت الاسلام عاملی: بله. آن وقت نورانیت هم آن جا است. لذت هم آن جا است. ابتحاج هم آن جا است. اصلاً زندگی بعد از آن شروع می شود. والا توقل در مشتهیات نفسانی هنر نیست. مثلاً یک خانم کاری کرده است که هر کس می تواند بکند، این که هنر نیست. کافر بعد از مردن معلوم می شود که چه ذاتی را عصیان کرده است، آن وقت صدایش بلند می شود که وای بر من. عجیب است که خدا هم می گوید نگویید وای بر من. بارها بگو وای بر من. «وَ أمَّا مَن أوتِيَ کِتابَهُ وَراءَ ظَهرِهِ/ فَسوفَ یَدعُوا ثُبُوراً» کسی که کتاب یا نامه ی اعمالش وراء ظهره است، یعنی کتاب کتابی نیست که بتواند نگاه کند آن قدر شرم‌آور است، می گوید وای بر من. یک آیه ای است، آن قدر این آیه سنگین است. خدا می گوید: «لا تَدعُوا الیَومَ ثُبُوراً واحِداً» یک بار نگو وای بر من، «وَ ادعُوا ثُبوراً کثیراً» بارها بگو واویلا واویلا. وای کلمه هلاکت است. عالمی که اگر عمل 124 هزار پیغمبر را بیاوری باز می گوید کم است. روایت است. عمل 124 هزار پیغمبر را بیاوری می گوید کم آوردم. «لَاَستَقَلَه» کم است. لذا یوم، یوم تقابن است، همه احساس قبن می کنند. آن جا کافر میاید می بیند 70-80 سال چیزی که در زندگی قابل دفاع باشد ندارد. لذا یوم، یوم حسرت می شود. آقایی می گفت دیدم حضرت آقای بروجردی از قبرشان خارج شدند، آمدند مسجد  اعظم، رفتند بالای منبر این آیه را خواندند: «یا حَسرَتي علَی ما فَرَّطتُ في جَنبِ اللهِ». «في جَنبِ الله» یعنی جنب رحمت خدا. من کنار سفره رحمت خدا بودم قدر ندانستم. اگر یک بار می گفتم: «لَا اِلهَ الَّا الله عَدَدَ اللَیالي وَ الدُهُور».  از لطفش، از کرمش پذیرفته است. مگر می شود لا اله الا الله گفت. به خاطر دهه مبارکه ذی الحجه می پذیرم. «لَا اِلهَ الَّا الله عَدَدَ الرِّیاحِ فِي البَرَارِي وَ الصُّخُورِ» می پذیرم. این نمونه هم دارد که عدد مثلاً ذرات مختلفی که خدا خلق کرده است تعبیرات مختلفی در دعاها است. این ها را باید خیلی مغتنم دانست. یعنی کار خدا در این عالم مبتنی بر تفضلات لایتناهی است. گر گدا کاهل بود تقصیر صاحب خانه چیست. کافر بعد از مرگ می بیند همه چیز را با هیچ از دست داده است. یعنی در این عالم توفیقاتی بوده که می توانست با یک عنایت، با یک از دست گرفتن یک پیرزن و گرفتار و یک شخصی که آبرویش متذلل است می توانست  غوغایی از رحمت خدا را ایجاد کند. واقعاً این گونه است. اما هیچ کار خیری در زندگی اش نبوده است. یعنی خدا سرمایه داده است، تجارت نکرده است. کسی که سرمایه دارد تجارت نکرده خسارتش فوق العاده است. در آیات و روایات ما کسی که خسارتش فوق العاده است آن محشور می شود «علی وَجهِه». و به جهنم می رود. امام حسین به آن شخص گفت، گفت من الان بعد از ساعاتی «هل مِن ناصِر» می گویم، حالا که به من ملحق نشدی برو.
شریعتی: یک جایی برو که صدای من را نشنوی.
حجت الاسلام عاملی: یک جایی برو که صدای من را نشنوی و الا کسی اگر صدای من را بشنود ولی به من لبیک نگوید، خدا «علی مِنخَرَیهِ» به جهنم وارد می کند. یعنی خسارت خیلی بزرگ است. ندای امام حسین را بشنوی لبیک نگویی. ندا، ندای شخصی نبود. ندا مخصوص سال 60 نبود. الان هم اگر کسی گوش داشته باشدف «هَل مِن ناصِرِ یَنصُرني» هست. چون «هَل مِن ناصِر» هدف یا نصرت شخصی نیست. امام حسین می دانست که شخصی شهید می شود اما شخصیتش، فکرش، مرامش می ماند. در قرآن هم خدا بارها از دورافتادن صحبت کرده است: «وَ مَن جاءَ بِالسَیِئَه فَکُبَت وُجُوهُهُم فِي النار» به رو جهنم می رود. عالمی که ریا کند، آیه ی قرآن که ریا کند، همه چیز را به هیچ فروخته است. در روایت است که به رو جهنم می رود. به خیال این که بگویند: «لِیُقال إنَّهُ غارِقاً». یا در جنگ بگویند: «لِیُقال إنَّهُ شَجاعُ» برای توهم خودش را فروخته است. وقتی چندر غازی دستش می آید خلاف می کند اما گاهی برای توهم. نهایت طفولیت است که انسان با توهم معامله کند.
کس باشد که ترینه را لوزینه نام نهد

ولی وی از آن لذت لوزینه نبرد

در کیمیای سعادت کس آن باشد که آبگوشت را اسمش را باقلوا می گذارد ولی از آن لذت باقلوا نمی برد. خدا طوائفی را این گونه معرفی می کند که: «وَ نَحشُرُهُم یَومَ القیامَةِ عَلَی وُجوهِهِم» یک عده را محشور می کنیم، سرش پایین است پاها بالا. «عُمیاً وَ بُکمًا وَ صُمًا» نه گوش دارد، نه چشم دارد و نه زبان دارد.
شریعتی: این ها وارونه هستند.
حجت الاسلام عاملی: وارونه هستند. اگر انسان وارونه بشود، عقل ته است، بعد شکمش است و بعد شهوتش است. کسی که در این دنیا عقلش محکوم به شکمش بوده طبیعتش این است. «أَفَمَن یَمشِي مُکِبًا عَلَی وَجهِهِ أهدَي أَمَّن یَمشي سَویَّا عَلی صِراطِ المُستَقیم». خدا سوال می کند. چه سوال خوبی است. منافع کلان را به چه فروختی؟ مصالح کلان را به چه فروختی؟ اصلاً نفهمیدی. با لذات مقطعی معامله کردی. این چندر غازی که از این مریض بیچاره گرفتی این که نمی فهمد، با که معامله کردی؟ در این معامله ای که سرش گذاشتی. هیئت مدیره می گفت آقا کاری کردی که هر مشکلی پیش بیاید دست اعضا می افتد. اعضا زینت و طلا فروختند تا یک خانه بخرند، تعاونی درست کنند. هیئت مدیره خودش به من می گفت. می گفت او که خانه نخریده، او که آداب قرارداد را نمی داند.
شریعتی: شما بلدید.
حجت الاسلام عاملی: می گوید کاری کردی هر مشکلی پیش بیاید بیفتد گردن آن ها.
شریعتی: و این را زرنگی می داند.
حجت الاسلام عاملی: هیچ زرنگی بالاتر از صداقت نیست. «النَجاةُ فِي الصِدق». آدم این جور خباثت‌ها را نمی پذیرد. «یَمیزَ الخَبیثَ مِن الطَیِب». این خیال می کند که زرنگی کرده است. «وَ لا یَحِیقُ المَکرُ السَّیَّیُ إلَّا بِأهلِهِ». یک کسی به علامه طباطبایی جسارت کرد، شاگردانش گفتند آقا اجازه دهید گوشمالی بدهیم. علامه این آیه را خواند: «وَ لا یَحِیقُ المَکرُ السَّیَّیُ إلَّا بِأهلِهِ» یعنی هر کس برای کسی چاه بکند خودش داخل چاه می افتد. «تلافی اِئتمه بدخواهی، اونی تاپشور گلن آهه، دوشر آهسته آهسته، اوزی اوز قازدیغی چاهه» (عبارت ترکی). خدا می گوید با بدخواه تو تلافی نکن، او را به منِ خدا بسپار، می افتد درهمان چاهی که خودش کنده است.
شریعتی: ولی آهسته آهسته.
حجت الاسلام عاملی: این ها همه قواعدی است که با این ها مدیریت می شود. «وَ المُدَبِّراتِ اَمرا». خدا یک حرف عجیبی در قرآن گفته است: «الَّذینَ یُحشَرُونَ عَلی وَجُوهِهِم  إلی جَهَنَّم» هر کس را من به رو جهنم ببرم، «أولئِکَ شَرَّ مَکاناً وَ أَضَلُ سَبیلًا» بدترین موجودات هستند، و گمراه ترین انسان ها هستند. یعنی خدا یک نعمتی دارد «أَلَم تَرَ اِلَی الَّذینش بَدَلَّوا نِعمَتش اللهِ  کُفرًا وَ أَحَلّوا قَومَهُم دارَ البَوارِ». ثروتمند از همه بیشتر به بهشت نزدیک است. این نعمتی بود که می توانست با این نعمت غوغا کند، اما مال راکد و ادای حقوق نکرد. «الَّذینَ فِي أموالِهِم حَقُّ مَعلُومٌ/ لِلسَّائِلِ وَ المَحرُومِ» این کار را نکرد.
شریعتی: کفران نعمت کرد.
حجت الاسلام عاملی: کفران نعمت کرد. «ألَم تَرَ اِلَی الَّذینَّ بَدَّلوا نِعمَتَ اللهِ کُفراً وَ أَحَلّوا قَومَهُم دارَ البَوارِ». به دار بوار، یعنی دار هلاکت. گناه به دنبال خود عوالمی بعد از عالم مرگ را کشف می کند. حقیقت گناه را می بیند، ذات لایتنهی عظمتش را نگاه می کند. امام باقر یک جمله ای دارد توجه بفرمایید تا من بتوانم خوب تصویر کنم کسی که این جا با اراده ی خداوندی درگیر می شود چه کار کرده است. حضرت آدم 200 سال گریه کرد. شیطان ککش هم نگزید. حضرت یحیی آن قدر گریه کرده بود که اشک صورتش خورده بود. ما نمی فهمیم. گاهی شما می خواهیدا شکر کنید، لطف آن قدر بالا است که با لفظ نمی توانید شکر کنید. هر چه می گویی شکر درست نمی شود. آخر سر مجبور می شوید به گریه پناه ببرید. زوجه پیغمبر شب بلند شد دید پیغمبر سر جایش نیست. دنبالش کرد دید که در سجده افتاده است، آن قدر گریه کرده است زمین خیس شده است. گفت یارسول الله چرا انقدر گریه می کنی؟ گفت: «لَیَغفِرَ لَکَ مَا تَقَدَّم مِن ذَنبِکَ وَ مَا تَأخَّر» و فرمود: «أفَلا شَکُورا». گاهی لطف آن قدر بالا است، این لطف هم مربوط به معرفت است، از معرفتش که بالا می رود متوجه می شود چه لطفی خدا کرده است. هر چه می خواهد با الفاظ ادای معنا کند نمی تواند.
شریعتی: به عجز می رسید.
حجت الاسلام عاملی: در چند مورد است که انسان با الفاظ نمی تواند حرفش را بزند. من یک جمله بگویم برای اهلش خیلی شیرین است. یکی  از بزرگان گفته است: «المَفاهیمُ الَّتي خانَتَ التَعبیر حَرَبَت لِإحتازِن المُوسیقی». آن مفاهیمی که تعبیر خواسته آن مفاهیم را برساند، نتوانسته برساند، خیانت کرده است. شما یک احساسی در درونت با خدا داری، تمام اهل قلم جمع شوند نمی توانید این را وصف کنید. آن احساس است.
شریعتی: یعنی اصلاً برایش لفظ پیدا نمی کنید.
حجت الاسلام عاملی: یعنی برد الفاظ محدود است.  از این به بعد الفاظ دیگر نمی تواند حرکت کند. مولوی خیلی خوب در این باب صحبت کرده است. این شخص گفته است. گفته است مفاهیمی که الفاظ خیانت می کند. این مفاهیم چه کار کنند؟ گفته است «حَرَبَت» به دامن موسیقی فرار کرده است. این موسیقی ها را نمی گوییم. یعنی گاهی با طریق موسیقی مفاهیمی ادا می شود که لفظ از ادای آن عاجز است.
شریعتی: مثلاً سوز نی را چگونه لفظ می تواند ادا کند.
حجت الاسلام عاملی: خیلی بالاتر بروید. وقتی آتش گرفته است دارد می سوزد، تمام آتش است.

آتشست این بانگ نای و نیست باد

هر که این آتش ندارد نیست باد

درد را می شود مگر در قالب الفاظ دید
پس بدان این اصل را ای اصل‌جو

هر که را در دست او بردست بو

پناه به گریه می برد تا با گریه شکرش را ادا کند. حالا وقتی که از دنیا رفته، جایگاه این عالم را می بیند. همان لحظه که چشمش را بست. همین که این جا نماز عوض شد. امام باقر فرموده است: «لَعَلَکَ تَري أن اللهَ إنَّما خَلَقَ هذا العالِم الواحِد» تو خیال می کنی خدا همین را که تو می بینی خلق کرده است؟ «أو تَری أنَّ اللهَ لَم یَخلُقَ بَشَرًا غَیرَکُم» به غیر از این خدا چیزی خلق نکرده است. «وَ اللهِ لَقَد خَلَقَ الله ألفَ ألفَ عالم». «ألفَ ألفَ» یعنی یک میلیون. این میلیون هم از باب بیان تعدد است.
شریعتی: یعنی خیلی زیاد.
حجت الاسلام عاملی: «وَ ألفَ ألفَ آدَم» حضرت آدم درست کرده است. میلیون ها حضرت آدم درست کرده است. جالبش این است: «أنتَ فِي آخِرِ تِلکَ العَوالِم وَ أولئِکَ الآدمیینَ» تو در نقطه ی آخر آن میلیون ها آدم، و نقطه ی آخر آن حضرت آدم‌ها هستی. الان این جا نمی تواند این را تصور کند ولی بعد از مرگ همه ی این ها مشخص می شود. آن وقت پشیمانی شروع می شود. خدا برای بیان این پشیمانی که بالاترین اثر گناه است، آنقدر تعبیر در قرآن دارد. گاهی می گوید کافر آماده است کل انسان ها را فدا کند اما نجات پیدا می کند. گاهی از آرزوی بازگشت صحبت می کند. گاهی آرزو می کند که خاک شود. «لا لَیتَنی کُنتُ تُراباً». گاهی آرزو می کند که ای کاش با مرگ همه چیز تمام می شد. «یا لَیتَهَا کانَتِ القَاضِیةَ» همه چیز بعد از مرگ تمام می شد. این عوالم برای من درست نمی شد. گاهی خدای متعال در بین این ها بیان ندامت می کرد که نه انگشتانش را، دستش را گاز می گیرد. «وَ یَومَ یَعَضُ الظالِمُ عَلی یَدَیه». «یا لَیتَني إتَّخَذتُ مَعَ  الرَسولِ سَبیلا» ای کاش شباهتی به پیغمبر داشتم. ای کاش یک سیره ای از سیره ی پیغمبر عمل می کردم. گاهی بیان ندامتش را با فاصله نور در مشرقین بیان می کند. یعنی می خواهد از خودش فرار کند، آن قدر از خودش بدش می آید. و عجیب این است که خدا می گوید هر چقدر از خودت بدت می آید من بیشتر از آن بدم می آید. «لَمَقتُ اللهِ أکبِرُ مِن مَقتِکُم أنفُسَکُم».
شریعتی: خدا از ما بدش بیاید.
حجت الاسلام عاملی: در آخرت. آیه قرآن را می خوانم. «لَمَقتُ اللهِ أکبِرُ مِن مَقتِکُم أنفُسَکُم/ إذ تُدعَونَ إلَی الإیمانِ فَتَفکفُرونَّ». زمانی که دعوت می شدین که در برابر اراده خالق این نظام خاضع باشید اما چموشی می کردید. گاهی می گوید با خاک یکسان بشوم. این هم عجیب است. «یَومَئِذِ یَوَدُّ الَّذینَ کَفَروا وَ عَصَوُا الرَّسول لَو تُسَوَّی بِهِم الأرض وَ لا یَکتُمُونَ اللهَ حَدِیثاً». ای کاش با زمین ما یکسان می شدیم.
شریعتی: کارمان به این جا نمی رسید.
حجت الاسلام عاملی: کارمان به این جا نمی رسید. یک جمله بگویم خیلی تامل خوب است. آرزوهای اهل قیامت بیشتر از آرزوهای اهل این دنیا است. آرزوهایی که آن ها دارند بیشتر از این جا است.
شریعتی: یعنی پرده ها که کنار می رود.
حجت الاسلام عاملی: بله. تمام «لَیتَ»های قرآن را شما باز کنید ببینید. آن قدر آرزو دارند. آرزو دارد که کاش فرصتی شود باز ماه رجب را درک کنم. «أنَا جَلیسُ مَن جالَسَني». در عشق مادی شما می خواهید با معشوق مجالست داشته باشید این جا عکس می شود. خدا می گوید من می خواهم با تو مجالست داشته باشم. «وَ واعَدنا مُوسی» ما وعده دادیم، ما شروع  کردیم. «وَ تَخَذَ اللهُ ابراهیمَ خَلیلا» من شروع کردم ابراهیم را برای خودم خلیل گرفتم. این جا فرصت آماده بود. «وَ اَصطَنَعُتکَ لِنَفسي» باز خدا می گوید من شروع کردم. «یُحِبُهُم وَ یُحِبُونَ» باز می گوید اول من شروع کردم. عشق از معشوقه اول سر زند. دعوت پشت دعوت، عدم اعتنا، حالا عدم اعتنا آن جا خودش را نشان می دهد. چند چیز آن جا بیشتر از این جا است. یکی آرزوها است. آروزهایی که دارند بیشتر از این جا است. «لَیلَةُ القَدرِ خَیرُ مِن ألفِ شَهر». یک صلوات، یک ختم قرآن مساوی است با ختم قرآن هزارها. چقدر حسرت. از دست بیچاره ای گرفته به تمام این ذکرها و عبادات می چربد. حالا ایام محرم در پیش است. وقتی بنی اسعد امام حسین را دفن می کردند و کمک به دفن امام حسین می کردند. دیدند زخم کهنه دارد. پرسیدند زخم کهنه چیست؟ گفتند آن قدر شب‌ها برای فقرا بار می برد تا این شانه های مبارک زخمی شده بود. شما از حالا شروع کنید. چه زمانی این زخمی می شود؟ بسم الله. یعنی چقدر خودشان را برای بشریت وقف کرده بودند. امام صادق دید کسی زیر درخت افتاده است. از بیابان رد می شدند. گفت بروید به او برسید، چرا آن گونه است. نگاه کرد گفت آقا برویم، او نصرانی است، مسیحی است، تشنه است. حضرت فرمود: «لِکُلِ کَبَدی حراء اجر» چه می گویی مسیحی است. هر انسانی که جگرش آتش گرفت است و دارد می سوزد، آتشش را خاموش می کنی این را خدا مشتری است.
شریعتی: این که مکرر از شما شنیدیم که مومن مشغول است برای این است که آن سمت کمتر حسرت بخورد.
حجت الاسلام عاملی: دو چیز انسان را از این عالم می گیرد و می برد.
هرگز وجود حاضر غایب شنیده ای

من در میان جمع و دلم جای دیگر است

یکی جمال حضرت حق است اگر محرمیت درست شود. رفته رفته به کنه آن مقداری که میسور است به جمال برسد. بی قرار می شود. لذتی که عرفا دارند، علما می گویند این لذت را مردم عادی در بهشت ندارند. یکی هم معاد. «وَ ما یَغزُبُ عَن رَبِّکَ مِن مِثقالِ ذَرَةِ». آنقدر این وحشت دارند. «وَ ما یَغزُبُ عَن رَبِّکَ مِن مِثقالِ ذَرَةِ». سنگینی ذره 80 سال هر چه کردی آن ذره باید بیاید. ذره ای خاک در این میکده ضایع نشود. بعدش چه می شود؟ محاسبه. محاسبه چه می شود؟ «حاسِبونَا وَ لو الی النَّار» ولو ما را به جهنم می برید، ببرید. دیگر از محاسبه خلاص بشویم. آن وقت بعدش چه می شود؟
شریعتی: تکلیف چیست؟ باید چه کار کنیم؟
حجت الاسلام عاملی: خدا راه را یاد داده است. هر کجا دستور دادم آن جا دیده شوید، هر کجا نهی کردم دیده نشوید. به این تقوا می گویند.
شریعتی: هر کجا گفتم باش، باش.
حجت الاسلام عاملی: به امام صادق گفتند تقوا را تعریف کنید. فرمودند تقوا این است که خدا تو راببینید در جایی که امر کرده است، و خدا تو را نبیند در جایی که نهی کرده است. شما که فرمودید مومن مشغول است، مشغول بودنش همین است. یک دغدغه قدسی دارد. تمام ابنا بشر این دغدغه قدسی را نداشته باشند صیانت ندارند. این دغدغه قدسی است که یقه اش را می گیرد وجدانش را می گیرد.
شریعتی: یعین حواست هست و این حواست بودن باعث می شود آن جا کمتر حسرت بخوری.
حجت الاسلام عاملی: تمام وظیفه ات را انجام می دهی، باز می ترسی. «یُوتونَ ما آتُوا وَ قُلُوبُهُم وَجِلَةُ». چرا قُلُوبُهُم وَجِلَةُ»؟ یعنی وظیفه اش را انجام می دهد باز می ترسد. چرا می ترسد؟ «أَنَّهُم إِلَی رَبِّهِم رَاجَعُونَ». برای این که به طرف خدا برمی گردند. خدا یک موعدی با ما دارد. گفتم دو چیز در عالم آخرت تعدادش از این جا بیشتر است. همان ها را این جا به ما یاد می دهند که آن جا نگوییم ای کاش. یکی هم تعداد حیوانات است. تعداد حیوانات آن جا از این جا بیشتر است.
شریعتی: چرا؟
حجت الاسلام عاملی: جناب صدرا در تفسیر آیه «وَ إذَا الوُحُوشُ حُشِرَت» یا در رساله ی سه اصل توضیح داده است. برای این که کارهایی که ما می کنیم سنخیتی با یک حیوان داشته باشد ما به شکل آن حیوان محشور می شویم. حقه باز است،  ملک مردم را از دستش گرفته، ملک را به چند نفر فروخته است، مردم را گرفتار کرده است. خانه را فروخته گفته بیا وکالت می دهم ببر بفروش، این آن سمت رفته وکالت را فسخ  کرده است. وامش هم گردن آن آقا افتاده است. همواره گرفتاری، گرفتاری. آن قدر حق الناس وحشتناک است. این کارهایی که ما می کنیم با هر کاری سنخیت داشته باشد به شکل آن انسان می افتیم. یا به شکل سَبُع اگر درنده است، یا
حشر پر حرص خس مردارخوار

صورت خوکی بود روز شمار

یا صور شیطانی است یا صور ملکی است. صدرای شیرازی می گوید هر کسی دنیا می آید به چهار راه می افتد. یا صور ملکی نورانی باشد، یا صور شیطانی باشد وقتی شیطنت کرده است، یا صور سبعیه یعنی درنده ها اگر رفتارش درنده باشد در خانه، مثل یک حیوان درنده در خانه با اهل بیت خودش تعامل کرده است، یا در اداره، یکی هم صور رحیمیه که همتش فقط خوردن و خوابیدن و شهوت و این گونه موارد است. گاهی معجونی از این ها است. اگر معجونی از این ها باشد حضرت امام در درس اخلاقش فرموده است، نه شتر است، نه گاو است، نه پلنگ، بلکه شترگاو پلنگ است. پس تعداد حیوانات آن جا از این جا بیشتر شد. چرا؟ چون حیوانات این جا قدرت نمایش بعضی انسان ها را ندارد. آن قدر آلودگی اش بالا است، آن  قدر جنایتش بالا است.
شریعتی: مثل همان لفظ که یک جایی محدود می شود.
حجت الاسلام عاملی: بله. آقا رسول الله فرمود عده ای مشهد می آیند «تَحصُنُ عِندَ الکِرَةِ وَالخَنازیر» خنازیر یعنی میمون و خوک، قیافه اش خیلی خوشگل‌تر است در برابر آن ها.  آن جا آرزوهایی که دارند اولاً از نظر کمیت آن گونه است، و از جهت کیفیت هم ناظر به مسائل کودکانه نیست. نه، آرزوهای کلان است. امام سجاد (ع) (اگر اشتباه نکنم) یا امام حسن (ع) یا امام حسین (ع)، کاخ اوس را دید، الان کاخ ویران شده است، صاحبش در برزخ است. همه می خواستند ببینند صاحبش در برزخ چه می کند. حضرت فرمود: «رَدَّ اُوس أن یَکُونُ لَهُ رَقیفٌ». الان در برزخ آرزو می کند ای کاش به اندازه یک لواش من حسنه داشتم. آرزو این است. حضرت عیسی آمد دید که مادر فوت کرده است. باقدرتی که خدا به او داده بود، احیای نفوس داشت، با مادر حرف زد. گفت مادر جان آرزویی داری؟ گفت آرزو دارم. گفت آرزویت چه است؟ گفت آرزویم این است که من می خواهم به این دنیا بیایم، در تابستان ها، دیگر چند لحظه است از دنیا رفته و آن جا را دیده است، بعد از آن این آرزو را دارد. در آن لحظه چه دیده؟ نمی دانیم چه دیده است. اما از این آرزویش خیلی چیزها می شود فهمید، گفت آرزویم این است به دنیا برگردم، در تابستان های طولانی روزه بگیرم، در شب‌های طولانی مشغول تهجد بشوم. یعنی این دو در آن سمت غوغا می کند.
شریعتی: فهمیده که چه خبر است.
حجت الاسلام عاملی: فهمیده است. با یک جمله عرایضم را تمام کنم. بزرگترین اثر گناه بعد از مرگ معلوم می شود به خاطر این که عوالمی از عظمت خدا کشف می شود، وحشت گناهکار را می گیرد که ای وای من چه کار کردم، چه جنایتی کردم. کوچک‌ترین گناه، بزرگترین جنایت می شود. «أَماتَ قَلبي عَظیمُ جِنایَتی». امام سجاد که می گوید: «أَماتَ قَلبي عَظیمُ جِنایَتی». «إلهي أَلبَسَتني الخَطایا ثَوبَ مَذَلَّتي، وَ جَلَّلَنِي التَّباعُدُ مِنکَ لِباسَ مَسکَنَتي، وَ أماتَ قَلبي عَظیمُ جِنایَتي». ما نمی فهمیم «عَظیمُ جنایَتي» یعنی چه. امام می فهمد. ولذا تا چشمش را بست، این گناهانی که کرده، رشوه  گرفته، رانت خواری کرده، به بیت المال خیانت کرده، بد حجابی کرده، بی عفتی کرده، توبه نکرده، جبران نکرده، وقتی آن جا ماهیت گناه و عصیان را می بیند، در محاضات ذات لایتنهی قیافه ای که صورت‌های برزخی شده، این ها را می بیند، چنان وحشت این را می گیرد که امیربیان، فرمانده ملک سخن، امیرالمومنین می گوید: «فَغَیرُ مَوصُوفِ مَا نَزَلَ بِهِم». می گوید من نمی توانم وصف کنم. امیرالمومنین می گوید: «فَغَیرُ مَوصُوفِ مَا نَزَلَ بِهِم». من نمی توانم توصیف کنم که آن جا چه حالی پیدا کردم. این ها یک هشدارهای بسیار مبارکی است که انسان خودش را تکان بدهد. روایت است خداوند شب  دستش را دراز می کند، کسی که روز گناه کرده است می گوید دستت را به منم بده. روز هم دستش را دراز می کند کسی که شب خلاف کرده است دستت را به من بده. دست خدا دراز است، دعوت خدا سرجایش است. این ما هستیم که دست در دست خدا بگذاریم.
شریعتی: خیلی خوب.
به عنایت نظری کن که من دلشده را، نرود بی مدد لطف تو کاری از پیش

ان شاءالله خودش عنایت کند و خودش مدد کند ان شاءالله برسیم به آن جایی که باید برسیم. خیلی ممنون هستم از حاج آقای عاملی عزیزمان. حاج آقا از لطفتان سپاسگزارم. و سپاسگزارم از لطف و عنایت و محبت تک تک شما. یک پنج شنبه ی دیگر باز هم با سمت خدا همراه شما هستیم. به قرار روزانه مان رسیدیم. 253 روز از روز اولی که در این دوره  ختم قرآن قرار گذاشتیم که روزی یک صفحه قرآن بخوانیم گذشته است. امروز هم آیات نورانی سوره مبارکه رعد را به اتفاق تلاوت خواهیم کرد. آیات  29 تا 34 این صفحه را خواهیم شنید و بعد ان شاءالله برمی گردیم اشاره قرآنی امروز را حاج آقای عاملی برای ما خواهند فرمود. بفرمایید خواهش می کنم.
شریعتی: «اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم». این قافله عمر عجب می گذرد. چشمی به هم زدیم و ماه ذی الحجه هم رو به پایان است و محرم از راه می رسد. ان شاءالله که همه مان زیر سایه و ولای حضرت سیدالشهدا علیه السلام عاقبت به خیر شویم. کشتی نجاه و این مصباح هدی. اشاره قرآنی را با دل و جان خواهیم شنید حاج آقای عاملی، که ان شاءالله حسن ختام جلسه و برنامه امروز ما باشد.
حجت الاسلام عاملی: «بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم». سوره رعد، آیه 31. یکی از آیات عجیب قرآن است. خدا فرموده است: «وَلَوْ أَنَّ قُرْآنًا سُيِّرَتْ بِهِ الْجِبَالُ» اگر قرآنی می خواهید که با آن کوه را جابجا کنید، «أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الْأَرْضُ» یا طی الارض شود، «أَوْ كُلِّمَ بِهِ الْمَوْتَىٰ ۗ» یا با مرده شما صحبت کنید. بعد این جا رها کرده و جمله را ناقص گذاشته است. این یکی از راه های فصاحت عربی است. یکی از فنون  خطابه است. بعضی جاها این کار را می کنند. علل و حکمت‌هایی دارد. اگر چنین قرآنی می خواهید، این قرآن همین است، این قرآن این قدرت را دارد. چون اعتقاد ما این است که بهترین قرآن را خدا فرستاده است. حالا می گوید اگر قرآن را این گونه می خواهید، طبیعتاً قرآن این گونه است. از این ها معلوم می شود که قرآن کانون قدرت است. اگر کسی قدرت می خواهد، دیگر قدرت از این بالاتر؟ کوه را جابجا می کنی، مرده را زنده کنی و طی الارض می کنی. قرآن روح انسان اگر ارتزاق کند از این مفاهیم «القُرآن مَعدُوَةُ الله» قرآن سفره است. نفس ناطقه وقتی از این سفره ارتزاق و تغذیه کند، اعتلا پیدا می کند. و این در ضوابط مقدسه معصومین دیده شده است. چون که حقیقت قرآن در دل آن ها است. خدا فرموده است که ما این قرآن را ارث گذاشتیم: «ثُمَّ اورَثنَا الکِتاب». خوب اگر قرآن همین نوشته مکتوب است که دست همه است، این ارث نمی شود. معلوم می شود این سرنخ است. حقیقت قرآن «وَ إنَّهُ فِي أمِّ الکِتابِ لَدَینا». کسی که به مقام لدینا رسیده به حقیقت قرآن رسیده است. «وَ إنَّهُ فِي أمِّ الکِتابِ لَدَینا لَعَلِيٌ حَکیمُ». ولذا خدا فرموده است حقیقت قرآن در دل‌هاست. «بَل هُوَ آیَاتُ بَیِّناتٌ فِي صُدُورِ الَّذینَ أُوتُوا العِلم». صُدُورِ الَّذینَ أُوتُوا العِلم» اهل بیت است. ولذا امیرالمومنین فرمود: «أنزِلوهُم بِأحسَنِ مَنازِلِ القُرآن» بهترین منزل قرآن. قرآن می آید، حرکت می کند، نازل می شود، تکلیف همه را مشخص می کند. «القُرآن یَجري کَما یَجرِي الشَّمس» همچنان که آفتاب حرکت می کند قران هم حرکت می کند و تکلیف همه را در هر دوره مشخص می کند. قرار نیست قرآن در پستو بماند. آن را جر می گویند نه تفسیر. بهترین منزلی که قرآن پیدا می کند قلب اهل بیت است. اهل بیت همه ی این ها را داشتند. یک آقایی از شام به جلسه ی صحبت‌های امام باقر در مسجد النبی می آمد. شامی بود، صفیانی بود، یعنی از اهل بیت نبود. یک روز به حضرت گفت من که پای صحبت‌های شما می نشینم خیال نکنید که من شیعه هستم، خوب حرف می زنید من خوشم می آید. یک روز گفتند که این مرد شامی مرده است، گفته که محمد بن علی یعنی امام باقر نمازش را بخواند. حضرت فرمود شاید اشتباه می کنید نمرده است. دو رکعت نماز خواند سپس گفت بلند شوید بروید. رفتند تا دم در اتاق، آن مرد خودش را به پاهای حضرت انداخت. که خدا لعنت کند آن دستانی که ما را از شما جدا کردند. گفتند چه خبر است؟ گفت من مرده بودم. من را می بردند، وضعم بسیار ناجور بود. ناگهان گفتند محمد بن علی راضی نیست، برگردانید، برگردانید. من آن جا فهمیدم قلمرو نفوذ شما تا کجا است. این تربیت قرآنی است. «إنَّ هذا القُرآن یَهدي لِلَتي هي أقوَمُ». یک زنی در شلوغی مکه گریه می کرد کنار جسد گاوی که داشت. امام صادق گفت چرا گریه می کنی؟ گفت تمام رزق و روزی من از این گاو بود، این اطفال و ایتام را با همین نگه می داشتم که این هم مرده است. حضرت گفت می خواهی برایت زنده کنم؟ گفت مسخره ام می کنی. حضرت پایش را به گاو زد. حضرت موسی عصایش را زد، این جا عصا هم لازم نیست پایش را زد. گاو بلند شد. این خانم داد زد عیسی آمده است. حضرت فوراً خودش را با جمعیت قاطی کرد. از این قصه ها بخواهم بگویم زیاد است. یعنی این آیه ناظر به توصیف قرآن است. بخشی از آیات قرآن مربوط به توصیف خودِ قرآن است. خودِ قرآن خودش را توصیف کرده است. قرآن توصیفات عالی دارد. بخشی از این ها را برای شما خواندم. با یک قصه تمام می کنم. امام صادق در هشتم ذی الحجه، خدا نصیب همه ما بکند، در مکه بود. یک جوانی آمد گریه کرد گفت که آقا جان من با خانمم تازه ازدواج کردم قرار بود دو نفری حج را به جا بیاوریم. آمدیم این جا آب و هوا برایش سازگار نبود، خانمم فوت کرده است. من قرار نبود تنهایی حج را به جا بیاورم. حضرت فرمود شاید اینطوری نیست. برو دوباره نگاه کن. او رفت. حضرت دو رکعت نماز خواند. عوان گفت به من فرمود بلند شو به عرفه برویم، چون هستم ذی الحجه از مکه حاجی ها به صحرای عرفات حرکت می کنند. رفتیم عرفات، روز عرفه این آقا با آن خانم آمدند. تا خانم چشمش به امام صادق افتاد گفت ایشان بود که من را برگرداند. این ها بالاتر از شان کسانی است که حقیقت قرآن در وجود آن ها تجلی پیدا کرده است. ان شاءالله که این قرآن با چهار ده روایت در قلب ما، حقیقتش ان شاءالله جا بگیرد.
شریعتی: ان شاءالله. خیلی از شما ممنون و متشکرم. خیلی سپاسگزارم از لطف و همراهی شما. اهالی خوب سمت خدا، مردم عزیز و نازنین ایران اسلامی، چه در داخل چه در خارج. دوستانی که تکرار این برنامه را از شبکه افق می بینند، وقت سحر از شبکه 3 سیما می بینند. و تشکر ویژه و مخصوص از حاج آقای عاملی که حالا دعا کنند برای ما و همه آمین بگوییم. آذری دعا کنید.
حجت الاسلام عاملی: سه تا اصلح را یاد عزیزان می دهم، آذری اش را هم عرض می کنم. این 3 اصلح از یاد نبردند. یعنی خدایا اصلاح کن. «اللهُمَّ أَصلِح لي شأني»، «اللَّهُمَّ أصلِح لي فِي ذُریَتي»، «اللَّهُمَّ أصلِح کُلَّ فاسِداً مِن اُمورِ المُسلِمین». چقدر جامع است. «اللهُمَّ أَصلِح لي شأني» تمام امور من را اصلاح کن، هر جا که کمبود و کسری دارم خودت درست کن. «اللَّهُمَّ أصلِح لي فِي ذُریَتي» این خیلی مهم است.
شریعتی: ذریه من، نسل من.
حجت الاسلام عاملی: ذریه من را اصلاح کن. فرزندان صالح داشته باشم. در این روزگار دعایی است که نباید از زبان بیفتد. و سوم هم این است که خدایا «اللَّهُمَّ أصلِح کُلَّ فاسِداً مِن اُمورِ المُسلِمین» یعنی فقط برای خودم نمی خواهم، می خواهم تمام مسلمانان امورشان را اصلاح کنی. این سه اصلاح یک وقتی به زبان فارسی می گویید، یک وقت یک زبان آتشین آذری می گویید. الله الله. الله مَنیم  اُوز ایشیمی اصلاح اِلَ، اُوزیمی سَنَ تاپشورموشام. الله بالالاریمی اصلاح اِلَ. بالام مَنیم اِمتِدادوم دو. بالام مَنیم قُدرت روحیمی گُرسَدیر. بالام منیم شانیمی گرسدیر. الله هامویا ایستیم، تک اوز قاباقوما چَکمیَم. مهربان الله، انسان راحت چیلیقی منیم راحت چیلیقیم نی. مَنیم راحت چیلیقیم ایستیَن سَن، انسان لار راحت اِلَ. معنایش این است که خدایا راحتی انسان ها راحتی من است. اگر راحتی من را می خواهی خدایا، انسان ها را راحت کن. آن ها راحت باشند من راحت هستم.
شریعتی: خیلی خوب. ممنون. هنوز آن سَن دین سَن ایستیَن شما یادم نرفته است.
حجت الاسلام عاملی: آن قدر شیرین است که آدم سیر نمی شود.
شریعتی: بله. سَن دیَن سَن ایستیَن. خلاصه ما همیشه یاد می کنیم، حاج آقای عاملی را هم دعا می کنیم. برای شفای مرضا مخصوص دعا کنید، خیلی ها التماس دعا گفتند. باید خداحافظی کنیم. تا شنبه که ان شاءالله با دل و جان خدمتتان خواهیم رسید.
«اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم».

 

برای مشاهده فایل تصویری این برنامه روی لینک زیر کلیک کنید

 

کلیک کنید

 

فایل صوتی

 

 

لینک کوتاه :

darolershad.org/?p=8868

جدیدترین عناوین خبری

پربازدیدترین خبرها

مطالب مرتبط

ثبت دیدگاه

یک پاسخ ارائه کنید