به گزارش روابط عمومی دفتر نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اردبیل، آیت الله سید حسن عاملی نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اردبیل در آیین استقبال از ماه مبارک رمضان که 20 اسفند 1402در مهدیه اردبیل برگزار گردید اظهار داشت: به درگاه خداوند متعال شاکریم که ما را به ماه مبارک رمضان رساند و ما را لایق دانست که در کنار این سفره بنشینیم و از برکت، رحمت و مغفرت که سه هدیه ماه رمضان است استفاده کنیم.
وی با تاکید بر اینکه جا دارد برای ماه رمضان جشن‌های با عظمتی تدارک دیده شود تصریح کرد: متاسفانه از دستگاه‌های فرهنگی برای نشان دادن چهره آسمانی ماه مبارک رمضان خبری نیست، اگر در شهر بچرخید از جشن و سرور و شادی به خاطر حلول ماه مبارک رمضان خبری نیست در حالی که باید غوغایی از سرور و شادی برپا شود همچنان که در بسیاری از کشورهای اسلامی این گونه است جای تاسف است که بعضی ها می گویند در اسلام اسباب شادی وجود ندارد آیا شادی بزرگتر از ماه رمضان وجود دارد؟
آیت الله عاملی آن گاه به شمارش اسباب مختلف جشن پرداخت و گفت: تمام اسباب سرور و شادی به معنای واقعی کلمه در ماه رمضان جمع شده است ظلم است که به این جشن آسمانی بی تفاوت باشیم یا آن را با جشن های دیگر مقایسه کنیم.
آقا رسول الله(ص) وقتی ماه رمضان می‌آمد می‌فرمودند: “نمی‌دانید به استقبال چه ماهی می روید و چه ماهی به استقبال شما می آید آقا رسول الله می‌فرماید سبحان الله ما ذا تَستَقبِلُونَ ؟ ! و ما ذا يَستَقبِلُكُم ؟ ! قالَها ثلاثَ مَرّاتٍ(وقتى ماه رمضان فرا رسيد پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : سبحان اللّه ! به پيشباز عجب ماهى مى رويد! و عجب ماهى به شما روى مى آورد! ـ اين را سه بار تكرار كرد).
حضرت سه بار فرمود سبحان الله چرا نفرمود الحمدلله؟ چرا ذکر اهل بهشت سبحان الله است؟ “دَعْواهُمْ فیها سُبْحانَکَ اللّهُمَّ وَ تَحِیَّتُهُمْ فیها سَلامٌ ” اهل بهشت می‌گویند سبحان الله یعنی خدایا شان تو خیلی اجل است که خلقتی خلق کنی که هدف، مقصد، آخر و نتیجه نداشته باشد یعنی مهمانی خداوند مهمانی عادی نیست منزه هست از اینکه به فکر ما برسد یعنی ما نمی‌توانیم وصف کنیم که مهمانی تو چگونه است.
یک فردی روزه خود را عمداً خورده بود از امام معصوم سوال کرد تکلیف من چیست ؟ حضرت کفاره آن را بیان کرد و سپس فرمود یک روز از روزهایی که مثل ماه رمضان است روزه می گیری وقتی او رفت حضرت فرمود” و من این له مثل ذلک الیوم” یعنی او از کجا می‌تواند یک روزی مانند روزهای ماه رمضان را پیدا کند!
آیت الله عاملی تصریح کرد: کل اهل برزخ در حسرت یک لحظه ماه رمضان هستند به احترام ماه رمضان آثار سرور، نشاط، جشن، چراغانی ، شادی ، خوشحالی و پخش شیرینی باید همه جا را فرا بگیرد در روایت است خداوند متعال به احترام ماه رمضان هر شب هزاران انسان را که مستحق قطعی آتش جهنم است آزاد می‌کند “لحرمته شهر رمضان” خداوند برای ما ضیافت درست کرده است آیا این جشن و شادی ندارد؟ و آیا ما نباید برای این تکریم بزرگ شاد باشیم؟ خداوند برای ما که دون ذره هستیم دعوتنامه فرستاده است”دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَی ضِیَافَةِ اللَّهِ” آیا این جشن و سرور ندارد؟ و مهمان طفیلی هم نیستیم چون فرموده “و جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کَرَامَةِ اللَّه” یعنی اینطور نیست که میهمان دعوت شود و کسی نداند میهمان در کجا نشسته است و چه جایگاهی از لحاظ تکریم دارد
خداوند به صورت مخصوص انسان را تکریم می‌کند چه تکریمی بزرگتر از اینکه در دعای ماه رمضان می خوانیم : “انت دعوتنی الیک” رمضان یک ضیافت است با اینکه کل خلقت ضیافت است
بر ضیافت خانه فیض نوالش منع نیست
در گشادست و صلا در داده خوان انداخته
نماینده ولی فقیه در استان اردبیل گفت: کل کائنات و کل خلقت ضیافت است ما الان جشن می‌گیریم اما انسان عارف همیشه در جشن است خداوند متعال فَتیله جمال را آن قدر بالا برده است که به تعبیر حافظ همه جا آتش گرفته و همه جا مست است:
در ازل پرتو حسنت ز تجلی دم زد
عشق پیدا شد و آتش به همه عالم زد
و به تعبیر شبستری:
همه عالم چو یک خمخانه اوست
دل هر ذره‌ای پیمانه اوست
خرد مست و ملایک مست و جان مست
هوا مست و زمین مست آسمان مست
همه این ها به خاطر فوران جمال خداوند است.
خداوند مدام فتیله جمال و عشق را بالا می‌برد و تاب و توان انسان عارف را می گیرد به تعبیر حافظ :
فرو رفت از غمِ عشقت دَمَم دَم می‌دهی تا کی؟
دَمار از من برآوردی نمی‌گویی برآوردم
حافظ می‌گوید خدایا با جمالت مرا کشتی ! عجب حرفی گفته است شب قدر برای چیست؟ به خاطر قرآن؟ اگر با قرآن محرم باشی همیشه شب قدر است.
یک: اولین دلیل برای اینکه چرا جشن می‌گیریم این است که خداوند برای ما ضیافت ایجاد کرده است و نام خود را برای این ضیافت گذاشته است یعنی برکت لایتناهی! و مغفرت لایتناهی! رحمت لا یتناهی!
حضرت می‌فرماید احترام ماه مبارک رمضان را حتی در لفظ هم نگه دارید نگویید “جاء رمضان” “ذهب رمضان” اگر با احترام رمضان را نگفتید و اگر تنها رمضان گفتید بروید کفاره بدهید بگویید “ماه مبارک رمضان”، “شهر رمضان”
دومین عامل شایستگی جشن در ماه رمضان این است که قرآن در این ماه نازل شده است و خداوند به اندازه یک قرآن با ما حرف زده است اگر تمام جشن‌های روی زمین را در یک کفه ترازو قرار دهند به عنوان مثال کشوری در جنگ پیروز می‌شود ملتی خاک کشورش را پس می‌گیرد یکی فارغ التحصیل می‌شود یکی کارخانه‌های زیادی احداث کرده و جشن می‌گیرد و… اگر تمام این جشن‌ها را در یک کفه ترازو بگذارید و نزول قرآن در ماه رمضان را هم در یک کفه دیگر ترازو بگذارید مثل این است که نم را با دریا مقایسه کرده اید!
بالاترین و فاخرترین کاخ با “سخن” درست می‌شود بهترین کاخ این است که با سخن آن را درست کنی حافظ در کاخ سازی محشر کرده است بعضی از خطبای حراف در کاخ سازی غوغا کرده اند اما هیچ چیز به کاخ خداوند نمی‌رسد خداوند با سخن یک کاخ برای ما درست کرده است به آن قرآن می‌گویند قرآن از اول تا آخر خطابه خداوندی است در این خطابه آرمانی خداوند متعال در سطر سطر آن شاهکارها خلق کرده است خداوند وقتی خواست قرآن را نازل کند فرمود در ماه رمضان نازل می‌کنم برای همان گفت حرمت ماه رمضان را نگه دارید و روزه بگیرید”فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ” یعنی احترام ماه رمضان به روزه نیست می گوید چون ماه رمضان است روزه بگیرید نه اینکه چون روزه می گیریم ماه رمضان است شرافت ماه رمضان با نزول قرآن است.البته روزه شرافت خاص خود را دارد و جنه من النار (سپر از آتش) است و وقتی در ماه رمضان باشد شرافت آن مضاعف می شود به همین جهت امام فرمود ” لا یکون یوم صومکم کیوم فطرکم ” یعنی حال شما در حال روزه باید با حالت عادی فرق بکند.
یعنی موقع روزه گرفتن حال روحی روزه گیر باید با سایر روزها فرق کند حال پیامبر ما در ماه رمضان فرق می‌کرد دهه آخر رختخواب را جمع می‌کرد و در مسجد النبی اعتکاف می نمود.
وی ادامه داد: علامه طباطبایی در وصف حضرت آقای قاضی می‌فرماید ایشان در ماه رمضان ثلث اول شب‌ها را می‌خوابید بعد ثلث اول شب به محضر ایشان می‌رفتیم افاضه می دادند تا می رسیدیم به دهه آخر در دهه آخر “لایری” می شدند و دیده نمی‌شدند به مدرسه می‌رفتیم نبودند در حرم نبودند در منزل نبودند اصلاً معلوم نبود در آن دهه آخر به کجا می‌روند.
آیت الله عاملی گفت: تکان بخورید و خود را تکان دهید ماه رمضان هم برای ریختن وصله‌هاست و هم برای برداشت توشه است اینکه در طول سال روح ما سیاه می‌شود و زنگار می گیرد ماه مبارک رمضان برای زدودن این سیاهی ها است
رنگ تو بر توت ای دیگ سیاه
کرده سیمای دروغت را تباه
بر دلت زنگار بر زنگارها
جمع شد تا کور شد ز اسرارها
آقای پهلوانی می‌فرماید وقتی بعضی اشعار حافظ را محضر حضرت علامه طباطبایی قرائت می کردیم به یک باره حال ایشان منقلب می‌شد بعد هیچ کدام از ما نمی‌توانستیم حرف بزنیم او در یک عالم دیگری سیر می‌کرد.
ما نیامدیم که با لذات مقطعی عمر خود را به انتها برسانیم این عمر را دیگر به ما نخواهند داد اولین اشتباه آخرین اشتباه است در آخرت هم هرچه هست، ملکوت این دنیاست پس یک علت دیگر که ما جشن بزرگ می‌گیریم مسئله قرآن است؛ خداوند با ما به اندازه یک قرآن صحبت کرده است خداوند ما را در برابر خود قرار داده و به اندازه یک قرآن با ما صحبت کرده است این بالاترین تکریم است که خداوند ما را مخاطب خود قرار داده است و لذا هر چه تکلیف کرده تکلیف نیست تشریف است .
خداوند متعال دو قرآن دارد یکی تمام ذرات عالم است و یکی هم همین قرآن است
از او هر آیه‌ای چون سوره ای خاص
یکی چون کوثر و وان دیگر اخلاص
اگر فقط یک آیه را از قرآن بردارید قرآن ناقص می‌شود و دقیقاً باید به همین اندازه که هست می‌بود هنگام قرائت قرآن حتماً دقت کنید که خداوند متعال در قرآن تماماً دور ما می‌چرخد برهان می آورد ، استدلال می آورد ، مثل می آورد ، تشویق می کند ، گاهی تهدید می کند و… از این معلوم می شود که ما یک مشت گوشت و پوست و استخوان نیستیم آیا این جشن نمی‌خواهد؟”قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَلِكَ فَلْيَفْرَحُوا”
خداوند می‌خواهد برای این جشن بگیریم خداوند متعال به مسیحی‌ها عیدی داد یک تکه نان و یک ماهی حواریون گفتند: عیسی! به خداوند بگو چیزی به ما بدهد تا ما بخوریم! حضرت عیسی این ادبیات را تغییر داد و فرمود: این گونه با خداوند صحبت نمی‌کنند! فرمود: خدایا به کل عالم مسیحیت یک عیدی بده”تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا” آنها هر سال آن را جشن می‌گیرند که خداوند از آسمان برای ما نان و ماهی فرستاده است. مقایسه کنید که عید ما خوردن و نان نیست معارف عرشی است
وی افزود: اگر قرآن نبود برای انسان معما می شد که ما چه کسی هستیم که خداوند این همه روی ما حساب باز کرده است برای همان است که امام سجاد علیه السلام می‌فرماید خدایا اگر واجب الطاعه نبودی من نماز نمی‌خواندم! آیا شما با یک ذره یا یک جنبنده این قدر صحبت می‌کنید به او این همه حرمت قائل می‌شوید؟ خداوند در تکریم انسان بعضی تعابیر دارد که مرحوم حجت الاسلام و المسلمین آقای عادل مولایی که روحشان شاد باشد می‌فرمود در بعضی از این تعبیرها دلم برای خداوند سوخت! او به حدیث زیر اشاره می کرد.
خداوند می‌فرماید من به بنده‌ام به قدری اهتمام می کنم که گویا به جز بنده‌ام هیچ چیز وجود ندارد و بنده‌ام چنان مرا فراموش می‌کند که گویا به جز من همه چیز وجود دارد ” در حدیث قدسی است و حقک علی انی احبک “این ظهور محبت است، نمی گوید قسم به حق من در ذمه تو بلکه می گوید قسم به حق تو بر ذمه من که من تو را دوست دارم! خداوند با ۱۲۴ هزار پیامبر سراغ ما آمده است سلسله انبیا سلسله محبت است ” وَ بَعَثَهُمْ فِی سَبِیلِ مَحَبَّتِهِ “
خداوند می‌فرماید قسم به حق تو که بر گردن من است تو را دوست دارم پس به دنبال کدام جشن می‌گردیم ؟ خداوند یک مدرسه باز کرده است به آن می‌گویند قرآن” القرآن مادبه الله” مادبه یعنی ادبستان!
کلمه ادب در دوران جاهلیت به کار نرفته است دین ما دین ادب، اخلاق، نزاکت و معنویت است حضرت می‌فرماید اگر در ماه رمضان کسی به تو فحش داد دو بار بگو من روزه‌ام من روزه‌ام و به زبانت فحش نیاور و حرمت انسان‌ها را نگه دار.
در این کره خاکی بزرگترین حق انسان در ذمه خداوند موضوع هدایت است ” ان علینا للهدی” و خداوند با قرآن این حق را ادا کرده است این انسان باید رشد کند با خاک بازی نکند! چگونه ؟ با معارف! “الارواح البشریه طیور سماویه” اگر روح با علم سر و کار داشته باشد در ردیف ملائکه قرار می گیرد و اگر با جهل سروکار داشته باشد مانند حشرات کوچک خواهد شد ” فاذا التفتت بالعلم صارت ملائکه و اذا التفتت بالجهل صارت حشرات الارض” یعنی اگر وارد جهل شد قلب کوچک می‌شود آرزو و نگاه او کوچک می‌شود.
سوم: در رمضان فضل خداوند فوران می‌کند رحمت فوران می‌کند هم رحمت عام هم رحمت خاص ؛ یک آیه یک قرآن است خوابیدن عبادت است نفس کشیدن عبادت است ثواب تمام عبادات مضاعف است یک شب مساوی با هزار ماه است یعنی تاثیر هزار ماه را در جان انسان درست می کند آیا این جشن ندارد؟
چهارم: اثر روزه در ماه رمضان یکی از عوامل اصلی جشن است؛ در موقع افطار خود خداوند تعجب می‌کند که جان روزه گیر چقدر پاکیزه شده است آیا این جشن نمی‌خواهد؟ خداوند دم افطار می فرماید “ما اطیب ریحک و روحک؟”
پنجم: خداوند می فرماید رمضان را گذاشته ام “لعلکم تتقون” تا تو قدرت روحی و کف نفس پیدا کنی و در مقاطع حساس که دنیا چشمک می زند خودت را نفروشی وقتی از یک نهار نمی‌توانی بگذری وقتی طاقت گشنگی یک روز را نداری چگونه طاقت داری که شرف و مملکت خود را نگه داری ؟ چگونه کرامت و حیثیت خود را نگه می‌داری؟
در قصه جالوت و طالوت پیغمبر آن زمان گفت در پیش رو در حال تشنگی شدید به نهر آب می رسیم شما حق ندارید از آن بی حساب آب بخورید فقط باید به اندازه کف دست آب بخورید تا مقاومت و اراده شما ثابت شود تا معلوم شود اراده و قدرت روحی برای کارهای بزرگ را دارید بعضی از روزه خوارها می گویند من نمی‌توانم تشنه بمانم من طاقت تشنگی ندارم باید برای این ها آن قسم از آیات قرآن را خواند که اهل جهنم در وحشتناک ترین تشنگی از اهل بهشت آب می خواهند چندین آیه داریم که اهل جهنم از اهل بهشت آب می‌خواهند.
آیت الله عاملی گفت: انسان برای شرف و کشور خود باید هزینه پرداخت کند بدون هزینه نمی‌شود اخیراً در مشهد روز ولادت امام حسین و قمر بنی هاشم علیهما السلام پیش نماز صبح صحن امام بودم و لازم بود قبل از نماز صبح سخنرانی کوتاهی داشته باشم در روز ولادت حضرت قمر بنی هاشم عرض کردم دین هزینه می‌خواهد بالاترین هزینه را امام حسین(ع) پرداخت کرده است و سرداری مانند حضرت ابوالفضل علیه السلام را قربانی داده است.
کسی که از سفره ماه رمضان متنعم می شود او می‌تواند در برابر سختی‌ها و گرفتاری‌ها تحمل داشته باشد وقتی رشوه دید زانوهایش نلرزد وقتی شهوت دید زانوهایش سست نشود چرا خداوند در جهنم اهل جهنم را به روی زانو می‌نشاند؟”وَنَذَرُ الظَّالِمِينَ فِيهَا جِثِيًّا”(و ستمکاران را فرو گذاریم تا در آن آتش به زانو درافتند.) چون در دنیا زانوهای او در برابر مشتهیات لرزید
ششم: مهمترین عامل جشن در ماه مبارک رمضان این است که تمام مقدرات و سرنوشت انسان در شب قدر نوشته می شود و خداوند در تکریمی استثنایی تعیین مقدرات را در شب قدر قرار داده و به برکت نزول قرآن قلم تقدیر را به دست خود انسان داده است ، آیا این جشن ندارد و بلکه از تمام جشن هایی که می توان تصور کرد بالاتر است.
هفتم: اثر طبی روزه گرفتن در عافیت انسان فوق العاده است امروزه بسیاری از محققین طبی با اینکه مسلمان نیستند ولی گرسنگی مستمر ده ساعت را برای صحت و عافیت انسان ضروری می دانند چه قدر خوب می‌شد در محلات مراسم برگزار می‌شد و از پزشکان دعوت می‌کردند تا از اسباب علمی روزه صحبت کنند خداوند چه احتیاجی دارد که ما گرسنه و تشنه بمانیم.
این ها بخشی از اسباب جشن در ماه مبارک رمضان است اما در آنها خلاصه نمی شود امید است محققین و خطبا این بحث را تکمیل بکنند جای بسیار تاسف است که دستگاه های فرهنگی در تبیین این اسباب و در فرهنگ سازی در این خصوص نمره کاملاً منفی دارند.
فایل صوتی این سخنرانی
